Vanaf ongeveer midden augustus bloeit de heide. De prachtige paarse kleuren zijn een lust voor het oog. Nu is het de tijd om van de schitterende natuur te genieten. We geven je tips waar je de mooiste heidegebieden kunt vinden. Daarnaast vertellen we je wat de beste tijd is om de kleurenpracht van de heide te bewonderen. En natuurlijk hebben we de mooiste wandel- en fietsroutes bij de heidegebieden voor je verzameld.
Waar kun je de mooiste heidegebieden vinden?
Heide groeit het best op voedselarme plekken. Dit komt vooral voor op zand- of veengrond. Zo’n 100 jaar geleden kwamen die plekken nog veel voor in ons land. Toen bestond ongeveer een kwart van de natuur uit woeste grond met grote heidegebieden. Nu is dat helaas een stuk minder. Maar gelukkig kunnen we nog steeds in heel Nederland prachtige heidevelden ontdekken.
In Nederland vind je de meeste heidevelden op de zandgronden in Friesland, Zuidoost-Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, oostelijk Utrecht, het Gooi, Noord-Brabant en Limburg. Maar ook op de Waddeneilanden zul je zeker de bloeiende heide tegenkomen. In de kalkarme duingebieden ten noorden van Bergen liggen eveneens diverse heidegebieden.
Ook in België zijn prachtige heidevelden. Je vindt ze vooral in de Kempen, het West-Vlaamse Houtland en Meetjesland. In Wallonië komt de heide vooral voor in de Hoge Venen.
Dit vinden wij de mooiste heidegebieden in ons land:
Drenthe
Nationaal Park Dwingelderveld is een uitgestrekt heidegebied met prachtige vennen. Je hebt een grote kans dat je de enorme schaapskudde op de heide aantreft. Maar naast dit prachtige natuurgebied is ook het Mantingerveld de moeite waard. Hier rijgen zich diverse kleine heidevelden aaneen. Op de grens met Friesland ligt Fochteloërveen. Hier komt sinds een paar jaar de bijzondere kraanvogel weer voor.
Overijssel
Vooral de Sallandse Heuvelrug is een eldorado als je van prachtige heidegebieden houdt. In het heuvelachtige landschap rondom de Lemelerberg is het een al heide wat de klok slaat. Maar ook op de Manderheide, het hoogveen bij Beerze en het Boetelerveld zijn de moeite waard.
Veluwe
Op de Veluwe in Gelderland vind je het ene mooie heidegebied na het andere. Wat ons betreft is de Veluwezoom het mooist. Het glooiende landschap bij de Posbank is prachtig. Maar ook de Ginkelse heide, Planken Wambuis, Loenermark, Deelerwoud en de heide bij Elspeet en Ermelo zijn fantastische heidegebieden.
Utrechtse Heuvelrug
De Utrechtse Heuvelrug kent diverse mooie heidegebieden. De Kaapse Bossen rondom de Helenaheuvel bijvoorbeeld. Ook hier vind je heide in heuvelachtige gebieden. Leersum, Austerlitz en Amerongen zijn hiervoor geliefde plaatsen. Landgoed Den Treek-Henschoten is vanwege het natuurschoon eveneens een aanrader.
Het Gooi
In de Randstad zijn in het Gooi diverse mooie heidegebieden te vinden. Tussen Laren en Hilversum bijvoorbeeld vind je er verschillende. Maar ook de Blaricummerheide met een prachtig uitzichtpunt op de Tafelberg is zeker de moeite waard. En vergeet ook de Bussumerheide niet. De stad is altijd dichtbij, maar de natuur is uniek.
Noord-Brabant
In Noord-Brabant springen drie regio’s eruit: de Loonse en Drunense duinen is een enorm stuifzandgebied. Maar daarnaast vind je er fraaie heide. Dat maakt dit gebied zo bijzonder. Bij Oisterwijk liggen de uitgestrekte heidevelden van Kampina. Met de vele prachtige vennen is het een lust voor het oog om dit gebied te ontdekken. Tot slot mag je in Noord-Brabant de immense Strabrechtse Heide bij Heeze niet overslaan. Een uniek wandelgebied langs diverse heidevelden.
Limburg
Op de grens van Gelderland en Limburg ligt de Mookerheide. Een prachtig landschap met bijzondere uitzichtpunten. Ook zie je een bijzonder jugendstil jachtslot. Wat meer naar het zuidoosten vind je de Maasduinen: een van de drie nationale parken in Noord- en Midden-Limburg. Het is een prachtig bos- en heidegebied op de langgerekte zandrug tussen de Maas en Duitsland. Een stuk zuidelijker, en dus nog heuvelachtiger, ligt de Brunssummerheide. Het ene na het andere unieke stukje natuur valt je hier ten deel. Bos, heide en duinen wisselen elkaar spectaculair af.
Beste periode om heidegebieden te bezoeken
Normaal gesproken begint de heide te bloeien vanaf half augustus. Maar het weer heeft een grote invloed op de bloeiperiode. Zo bloeide in de zonnige zomer van 2022 in veel gebieden de heide wat eerder dan normaal. Daarnaast kunnen er regionale verschillen zijn.
Eind augustus zijn de kleuren het meest intens. De heidegebieden tonen zich dan op hun mooist. Daarna begint de kleur langzaam minder te worden. Maar tot ongeveer half september zie je nog steeds een mooie paarse kleur. Dus de laatste week van augustus is de beste tijd om genieten van de bloeiende heide.
Overigens kan langdurige droogte ervoor zorgen dat de heide minder uitbundig bloeit. Gezien de vele regen eind juli en begin augustus is daar dit jaar geen sprake van. We verwachten dus een fraai bloeiende heide in 2023.
Wandelingen door de heidegebieden
De beste manier om de heidegebieden te bewonderen, is via een mooie wandeling. Op Wandelzoekpagina staat een selectie van de leukste wandelingen rondom en door de heidegebieden.
Wij hebben zelf al veel wandelingen gemaakt over de heide. De ene nog mooier dan de andere. Lang niet allemaal hebben we gemaakt in augustus. Want deze wandelingen zijn eigenlijk ieder jaargetijde prachtig. Maar voor de prachtige paarse landschappen kun je deze dus het beste maken vanaf midden augustus tot half september. De volgende wandelingen willen we je zeker niet onthouden:
- Amerongen
- Baarn
- Bergen
- Blaricum
- Brunssummerheide
- Bussum
- Den Haag
- Den Treek-Henschoten
- Doorn
- Dwingelderveld
- Ede
- Elspeetse heide
- Ermelo – Groene Wissel
- Ermelo – Trage Tocht
- Ginkelse heide
- Groesbeek – landgoed Mookerheide
- Haarle (Sprengenberg)
- Heidestein en Bornia
- Hilversum – Landgoed Zonnestraal
- Hilversum – Voetstappenpad
- Hoge Veluwe
- Holterberg
- Huizen
- Kaapse bossen
- Katwijk
- Lage Vuursche
- Laren
- Maarn
- Maasduinen
Fietsen bij de heidegebieden
Op de fiets de heidevelden bezoeken kan natuurlijk ook. Het grote voordeel is dat je dan grotere afstanden kunt overbruggen. Je kunt dan dus nog meer genieten van de paarse tinten. Op de website van fietsnetwerk.nl kun je veel fietsroutes rond de mooiste heidevelden vinden. Een aantal hebben we al voor je uitgezocht. Deze vind je in onderstaand overzicht. In het overzicht staan ook enkele fietsroutes die we zelf langs de heide hebben gemaakt.
Gelderland
- Ginkelse hei
- Renkumse heide (op grijsopreis.nl)
- Loenermark
- Planken Wambuis (op grijsopreis.nl)
- Vier heidegebieden
Noord-Holland
- Heide in ’t Gooi (op grijsopreis.nl)
Overijssel
Behoud van heidegebieden
Heidegebieden zijn uniek door hun enorme biodiversiteit. Veel insecten, reptielen en vogels zijn afhankelijk van de hei. Bepaalde vlindersoorten zoals het heideblauwtje bestaan dankzij de heide. Maar ook de adder en de zandhagedis hebben de heide als leefgebied nodig. Daarom is het belangrijk dat de heidegebieden in stand blijven.
Door de toename van meststoffen groeien bepaalde planten en struiken harder dan de heide. Langzaam maar zeker overwoekeren ze de heideplantjes. Dat is de reden dat er veel schaapskuddes op de heide rondlopen. Schapen houden met hun gegraas de heide open. Ze eten gras en jonge boompjes tussen de heide weg. Ze knabbelen trouwens ook graag aan de heidestruiken zelf. Maar dat is alleen maar positief, het stimuleert de groei van de heide.
De schapen hoeven het nuttige werk gelukkig niet alleen te doen. Ze krijgen in de meeste gebieden hulp van Schotse hooglanders of andere runderen. Net als de schapen zorgen zij ervoor dat de heide kan groeien. Nuttig werk dus van die beesten. En voor ons is het prachtig om te zien. Een schaapskudde die heerlijk loopt te grazen op de hei. Of een aantal imposante Schotse hooglanders dat onverstoorbaar zijn werk doet. Het levert altijd fotogenieke plaatjes op.
Overzichtskaart van onze heidewandelingen in Nederland
Veelgestelde vragen over de heidegebieden
De heide bloeit normaal gesproken vanaf half augustus. Eind augustus zijn de kleuren het meest intens. Daarna begint de kleur langzaam minder te worden. Half september is de heide weer uitgebloeid. De laatste week van augustus is daarom een ideale periode om de heidegebieden te bezoeken. Maar de natuur laat zich niet plannen. Zon en droogte kunnen van invloed zijn op de bloeiperiode van de heide.
In Drenthe is het Dwingelderveld een fantastisch gebied om te genieten van de prachtige paarse kleuren van de heide. In Overijssel is de Sallandse Heuvelrug het mooiste heidegebied. De Veluwe heeft veel grote heidegebieden. Vooral de glooiende Veluwezoom, rondom de Posbank, is ideaal om te genieten van de heide. In Utrecht liggen rond de Utrechtse Heuvelrug veel mooie heidegebieden. De Kampina en de Oisterwijkse vennen, de Loonse en Drunense duinen en de Strabrechtse heide zijn de mooiste heidegebieden in Noord-Brabant. Tot slot zijn in Limburg de Maasduinen en de Brunssummerheide mooi.
Er zijn veel fraaie wandelingen langs heidegebieden. In deze gebieden zijn diverse wandelroutes die allemaal prachtig zijn: Dwingelderveld, Sallandse Heuvelrug, Veluwe, Veluwezoom, Utrechtse Heuvelrug, Kampina, Strabrechtse heide, Loonse en Drunense duinen, Maasduinen en Brunssummerheide.
Veel heidegebieden zijn populair. In de weekenden is het daarom erg druk. Probeer bij voorkeur een heidewandeling te maken op een doordeweekse dag. Dan kun je veel beter genieten van de fraaie paarse tinten.
Net nadat de zon is opgekomen of vlak voordat de zon ondergaat, zijn de heidegebieden nog magischer. De ochtendmist zorgt voor bijzondere beelden. En de avondzon kleurt de heide nog intenser. Het zijn ook ideale momenten om wild te spotten in de heidegebieden.
Als de heide niet wordt begraasd, overwoekeren planten, struiken en bomen op den duur de heide. Daarom zet men voor het behoud van de prachtige heidegebieden grazers in. Schapen, Schotse hooglanders en andere runderen eten gras en jonge boompjes tussen de heide weg. Daarmee houden ze de heide open.