Een wandeling in de bosrijke omgeving van Leersum stond al een tijdje op de planning. Het gebied wordt namelijk geroemd om het fraaie, licht glooiende natuurlandschap. En vooral ook om de vele landgoederen en prachtige landhuizen en kastelen. In juni 2021 raasde er echter een valwind over het bosgebied. De directe omgeving werd toen begrijpelijk afgesloten voor publiek. Tot voor kort, wel te verstaan. Sinds begin oktober zijn we op de meeste plekken namelijk weer welkom. Voor ons extra goede reden om een wandeling uit te zoeken door dit uniek stukje Nederland.
Onze wandeling door de landgoederen bij Leersum
Op de parkeerplaats van restaurant Darthuizen in Leersum parkeren we onze auto. We zijn erg benieuwd naar de wandeling die we zo gaan maken. Het bos is weliswaar weer opengesteld voor publiek, maar gaan we nog iets zien van de storm? Komen we straks grote kale stukken tegen in het bos? We sluiten de auto af en steken de Leersumsestraatweg over.
We betreden een fraai loofbos. Al vrij snel merken we dat we wat hoogtemeters maken. Het landschap verandert ook iets. We zien steeds meer hoge dennen, maar ook open plekken in het bos. Het pad slingert langs een helling tot we uitkomen bij een witte, kleine uitkijktoren. Het blijkt te gaan om de Tombe van Nellesteyn. Begin 19e eeuw liet Cornelis Jan van Nellesteyn deze tombe bovenop de Donderberg bouwen. Hij was destijds de eigenaar van het gebied. Locatiekeuze was overigens geen toevallige: vlakbij de tombe liggen drie prehistorische grafheuvels. We lezen op een bordje dat de toren op zondagmiddagen opengesteld is voor publiek. Het schijnt dat je bovenin erg mooi uitzicht hebt op het weidegebied van de Langbroekerwetering!
We lopen om de tombe en passeren een drietal middelbaar scholieren verscholen in een nevel van wiet. Vanaf hier zien we enorm grote kale stukken in het noordelijker gelegen naaldbos. De valwind heeft voor een enorme verwoesting gezorgd. Her en der staan nog enkele bomen rechtop. Het merendeel, echter, is geveld. We kunnen ons voorstellen hoe beangstigend de storm moet zijn geweest voor de bewoners van Leersum. We lopen vervolgens de Donderberg af en steken de Maarsbergseweg over.
Landgoed Darthuizerberg
Aan de andere kant van de weg komen we uit in een alleraardigst loof- en naaldbos. Niets in het bos herinnert nog aan de verwoestende valwind. Vroeger had je hier overigens heidevelden, tegenwoordig uitsluitend bossen. Ver voor ons uit loopt een wandelaar met hond de steile helling van de 47 meter hoge Darthuizerberg op. Ons routekaartje voert ons echter richting de provinciale weg. Jammer, want we zijn eigenlijk best benieuwd naar het uitzicht vanaf de heuvel.
In de 19e eeuw had je op de heuvel een soort Zwitsers chalet, gebouwd door Cornelis Jan van Nellesteyn. Zijn landgoed werd aan het einde van de 19e eeuw opgekocht door een vermogende bankier. Toen de bankier in 1932 failliet ging werd het landgoed opgesplitst. Een deel ging op in particulier landgoed Dartheuvel. Het Utrechts Landschap kreeg natuurgebied Dartheide in handen. Staatsbosbeheer kreeg de rest van het voormalig landgoed Darthuizerberg in beheer.
We komen uit bij de provinciale weg en steken deze over. Het bos wat we daar aantreffen is weer totaal anders dan op de Dartheide. Statige beuken en eiken met rijke ondergroei vol varens. En af en toe een verdwaalde, hoge den. Het is er best druk voor een doordeweekse dag. We zien wandelaars hun hond uitlaten, maar ook vele tweetallen waarvan sommige in stevige discussie zijn. Door het fraaie landschap lopen drooggevallen beken die we via gammele loopplanken oversteken. Het pad slingert verder door het varenbos en brengt ons uiteindelijk bij een poel. Ondanks het jaargetijde is de poel volledig gevuld met grondwater. Hier zullen vast veel dieren ‘s ochtends vroeg op afkomen om er te drinken. Een heerlijk vredig, diep verscholen plekje!
Op weg naar kasteel Sandenburg
Vrij snel daarna komen we uit bij de bosrand waaraan prachtige wilde bloemen groeien. Ten zuiden daarvan liggen sappig groene weilanden met in de verste verte grote boerderijen. We zijn de enigen die er rondlopen en genieten van de rust. Het bospad maakt vervolgens een knik en gaat over in een asfaltweg. Maar ook hier komen we niemand tegen. Na enkele rechte stukken maakt de weg wat slingers. We wandelen daarbij langs pittoreske boerderijen en paardenweides. En soms moeten we even in de berm voor een passerende tractor. Wat een fraai stukje boerenland heeft Nederland toch te bieden!
Bij fietsknooppunt 9 verlaten we de hoofdweg en slaan we de oprijlaan in van kasteel Sandenburg. Het asfaltpad is uitsluitend voor fietsers en wandelaars toegankelijk. Door de vele bomen aan weerszijden van het pad is het kasteel nog niet zichtbaar. Dit verandert na ongeveer een halve kilometer wanneer we aan de rechterzijde een langgestrekt weiland vinden. En helemaal aan het einde van dit weiland zien we het prachtige kasteel liggen. Twee dames uit het zuiden van het land roepen onze hulp in. Graag willen ze via een andere route nog voorlangs het kasteel wandelen maar weten niet hoe. Gelukkig biedt Google Maps uitkomst. We nemen afscheid en vervolgen onze wandeling door een smal bos aan de rechterzijde van het weiland.
Na bijna een kilometer bereiken we via het kronkelpad door het bos de Langbroekerdijk. Aan de overzijde van een met kleurrijke planten omzoomde beek zien we het kasteel liggen. Het idyllische kasteel wordt nog steeds bewoond door familie Van Lynden van Sandenburg. Deze familie heeft het landgoed met kasteel al sinds de 18e eeuw in eigendom. Ze houden duidelijk (en begrijpelijk) van privacy: het onderkomen ligt half verscholen in de parkachtige tuin. Er lijkt geen enkele mogelijkheid om het kasteel van dichtbij te fotograferen. Wel is de nabijgelegen oranjerie op afspraak toegankelijk. Dit in grootte bescheiden maar prachtige pand is af te huren voor bruiloften en zakelijke bijeenkomsten.
Over de verharde weg naar landgoed Broekhuizen
We genieten nog even van het fraaie kasteel Sandenburg. Vlakbij ons staat een reiger ons vanuit een weiland nieuwsgierig aan te staren. Zodra we weer in beweging komen, vliegt de elegante vogel weg. We zetten via de Langbroekerdijk koers naar het laatste landgoed op de route: landgoed Broekhuizen.
De asfaltweg waarover we lopen vinden we vrij druk met auto’s en fietsers. Regelmatig moeten we even aan de kant om het verkeer door te laten. We zijn dan ook blij als we bij het pad aankomen waar we naar links moeten. Maar zodra we het onverharde pad willen inslaan, gaat het mis. Het gras staat metershoog. Daar komt bij dat een informatiebord ons waarschuwt voor teken. Omdat we vanwege het fantastische weer in korte broek gekleed zijn, besluiten we af te wijken van de officiële route. We vervolgen dan ook de asfaltweg en slaan bij de eerstvolgende asfaltweg linksaf. Maar ook deze weg is tamelijk druk. Helaas geldt datzelfde eveneens voor de Gooyerdijk. Vanaf hier is het nog even doorlopen voor we bij landgoed De Wildeman het bos in kunnen.
We steken een gemaal via een stevig bruggetje over en lopen verder door het bos. Op weg naar kasteel Broekhuizen passeren we verrassend veel waterpartijen. Wat een leuk stuk om onze wandeling mee af te sluiten, concluderen we. Kort daarna bereiken we de grote poel aan de achterzijde van het statige landhuis. Op enkele wandelaars en hardlopers is het er heerlijk rustig. We maken wat foto’s en lopen verder door het fraai aangelegde park. Daarbij passeren we ook de moestuin en voormalige boomgaard. De moestuin is nog steeds in gebruik, namelijk voor het restaurant en de bistro. Eenmaal aan de voorzijde van het kasteel zien we veel dikke boomstammen liggen. Helaas heeft de valwind in juni 2021 ook hier zijn tol geëist.
Terug naar de parkeerplaats
Slenterend door het park komen we uiteindelijk uit bij de Middelweg. We steken de weg over en lopen het laatste stuk richting de auto langs een smal loofbos. Niet al te lang daarna komen we uit bij restaurant Darthuizen. We kijken terug op een fantastische wandeling die we niet hadden willen missen.
Suggestie voor een alternatieve route
Op de wandelzoekpagina werd door andere wandelaars al gewaarschuwd voor de drukke Gooyerdijk. Uiteraard hadden we dit liever iets anders gezien. Maar gelukkig is de rest van de wandeling meer dan de moeite waard! We hebben na afloop alsnog gekeken naar een mogelijk alternatief voor dit deel van de wandeling. De Gooyerdijk is echter niet te vermijden. Wel hebben we een andere tip om na kasteel Sandenburg zoveel mogelijk de drukke weg te vermijden:
Neem de eerst mogelijke weg net voorbij de opgang naar de oranjerie, naar links. Dit is de “oprijlaan” waar we eerder over schreven, dus heerlijk rustig. Loop deze weg volledig uit tot je bij het kruispunt met de Gooyerdijk komt. Hier sla je dan rechtsaf om de weg te volgen tot landgoed De Wildeman.
Wandeling door de landgoederen bij Leersum: praktische zaken
- De Groene Wissel die wij hebben uitgezocht is ruim 16 kilometer lang. Ruim de helft gaat over onverharde paden. Aan het begin van de wandeling zit er wat stijgen en dalen bij. Maar het overgrote deel van de route voert onderlangs de Utrechtse Heuvelrug over vlak terrein. Denk je dat je nog geen goede wandelconditie hebt? Volg dan een online wandeltraining bij gecertificeerd wandeltrainer Wanda Catsman. In korte tijd ben je in staat om langere wandelingen te maken. Je kunt ook het gratis e-book Starten met wandelen downloaden. Het boek geeft je tal van praktische tips, waardoor je meer plezier uit je wandelingen haalt.
- Officiële start van de Groene Wissel is bij bushalte Donderberg aan de Rijksstraatweg in Leersum. Kom je met de auto dan kun je het beste starten vanaf de parkeerplaats van restaurant Darthuizen. Deze parkeerplaats ligt op steenworp afstand van de bushalte.Op de wandelzoekpagina vind je de routebeschrijving en gps-route.
- Aan de route bevinden zich geen horecagelegenheden, op restaurant Darthuizen na. Dit restaurant met buitenterras bevindt zich aan de start en einde van de route. Het restaurant gaat overigens pas om 12 uur open en is maandag dicht.
- Wil je deze meer dan prachtige, afwisselende wandeling samen met iemand maken, maar weet je niet met wie? Word klupper en vind nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
