Leiden is een sfeervolle, gezellige stad met veel hoogtepunten. Maar Leiden heeft daarnaast prachtige singels en parken. In deze stadswandeling in Leiden lopen we langs de fraaiste bezienswaardigheden. Ook bezoeken we het voormalige Romeinse legerkamp. We kunnen ons voorstellen dat je nog meer van het centrum van Leiden zien. Daarom noemen ook nog enkele van de mooiste plekjes in de binnenstad. Die liggen niet op de route van deze wandeling. Maar ze zijn te mooi om links te laten liggen. Een heerlijke wandeling door Sleutelstad Leiden ligt op je te wachten!
Stadsparken in Leiden
De stadswandeling in Leiden neemt je mee door diverse fraaie stadsparken. We noemen de mooiste:
Park de Put
Dit park ligt vlakbij de Morspoort, een van de twee overgebleven stadspoorten van Leiden. Op het achthoekige stenen bolwerk stond lang geleden een militaire kazerne. De grootste blikvanger van het park is de molen De Put. In de 17e eeuw verrees deze molen aan de noordelijke oever van de Rijn. De naam is afkomstig van de eerste molenaar, Jan Jansz. Put. De molen die we nu zien, is een replica. De oude molen werd namelijk in 1817 helaas gesloopt.
Rembrandtpark
Het Rembrandtpark heeft eigenlijk twee delen, omdat het wordt doorkruist door een straat. In het zuidelijke deel staan veel fruitbomen, beuken en kastanjes. In het noordelijk deel staat onder meer de voormalige Zeevaartschool. Hier vind je aan de Weddesteeg een gedenksteen. Die staat op de plek waar in 1606 Rembrandt van Rijn werd geboren. Zijn geboortehuis is helaas gesloopt. Ook staat in het noordelijke deel een aantal Japanse kersenbomen. In 2013 schonk de stad Nagasaki deze bomen aan Leiden.
Van der Werfpark
Het Van der Werfpark dankt zijn naam aan Pieter Adriaansz. Van der Werf. Hij was burgemeester van de stad tijdens het beleg van Leiden in de Tachtigjarige Oorlog. Het park werd in 1886 aangelegd. Vlakbij de ingang aan de Doezastraat ligt een gezellig theehuis met terras. Verder staat er in het midden van het park een standbeeld van burgemeester Van der Werf. We merken dat het park op deze zondagmiddag een populaire plek is voor de inwoners; het is er gezellig druk.
Park Cronesteyn
Net buiten de stad ligt het Polderpark Cronesteyn. Hier heb je echt het gevoel middenin de natuur te lopen. Knotwilgen, sloten en grazende koeien op de veenweiden zorgen voor een fraai en gevarieerd landschap. Dat maakt dit gebied voor veel vogelsoorten geliefd. Maar niet alleen vogels komen hier graag. Het grootste park van Leiden is ook in trek bij de inwoners van de stad voor een lekkere wandeling. Tijdens onze wandeling op een zondag in januari liepen er dan ook veel wandelaars. Gelukkig zijn er veel verschillende paden.
Park de Bult
Vlakbij de nieuwe Roomburg, met fraaie huizen, ligt het park de Bult. Zijn naam dankt het aan de vroegere vuilnisbelt die hier was. Het is een leuk, heuvelachtig terrein waar ook graag mountainbikers komen. Tijdens onze wandeling waren de heuvels vooral in trek bij de jeugd. Ze lieten met veel plezier winkelwagentjes van boven naar beneden denderen.
Energiepark
Er komt binnenkort nog een park erbij. Bij het terrein rond de voormalige energiecentrale komt het Energiepark. Dit zal het industrieel erfgoed op fraaie wijze combineren met veel groen. Zodra het park gereed is, gaat de Stadswandeling in Leiden ook door het Energiepark.
Singelpark
Daarnaast is men bezig om alle kleine stadsparken met elkaar te verbinden tot een groot Singelpark. Dit wordt de “groene omsingeling” van Leiden. Fraai vormgegeven bruggen verbinden alle delen. Veel van de bruggen zien we al bij onze stadswandeling in Leiden. De afzonderlijke parken blijven hun unieke karakter behouden. Ze worden als parkdeel opgenomen in het groene lint van het Singelpark. Er bestaan al diverse wandelroutes in het Singelpark.
Bezienswaardigheden op de route
Tijdens de stadswandeling kom je langs de volgende fraaie bezienswaardigheden:
Museum Volkenkunde
Met de opening in 1837 is Museum Volkenkunde een van de oudste volkenkundige musea ter wereld. De collectie bevat een groot aantal voorwerpen uit alle continenten. Daarom is dit museum een must voor iedere reiziger die wat van andere culturen wil leren. Het museum is gevestigd in een monumentaal pand met een schitterend interieur.
Morspoort en Zijlpoort
Ooit had Leiden acht stadspoorten. Nu zijn er nog twee over. Dat zijn de Morspoort aan de westkant en de Zijlpoort aan de oostkant van de stad. De Morspoort uit 1669 was lange tijd een stadsgevangenis.
De Zijlpoort is twee jaar eerder gebouwd. De poort sluit zowel aan op de stadswal als de brug over de Oude Rijn. Hierdoor heeft hij een aparte vorm gekregen. Het lijkt op een parallellogram. De poort was vroeger de vergaderlocatie voor de rederijkers (dichters en voordrachtkunstenaars). Later werd het een school voor arme kinderen.
Hortus Botanicus
De Hortus Botanicus werd al in 1590 opgericht. Daarmee is het de de oudste botanische tuin van Nederland. De eerste jaren had de tuin alleen geneeskrachtige planten. Zo konden de studenten geneeskunde van de net geopende universiteit deze planten bestuderen en gebruiken.
Nu is de Hortus het groene hart in de binnenstad van Leiden. In de tropische kas staat onder andere de bijzondere penisplant. Oktober 2021 stond die in bloei. Dat is pas drie maal voorgekomen in Europa. De laatste keer was in 1997.
Oude Sterrewacht
De Oude Sterrewacht is de oudste nog bestaande universitaire sterrenwacht ter wereld. Zijn naam is overigens wat verwarrend. Er bestond al sinds 1633 een sterrewacht bij de universiteit. In 1961 kwam er een nieuw gebouw aan de Witte Singel. Die noemde men toen de “Nieuwe Sterrewacht”. En later werd dit weer de oude sterrewacht. Snap jij het nog? Het gebouw ligt prachtig aan de singel. De drie kenmerkende ronde koepels boven de Sterrewacht zie je van ver.
Romeins legerkamp Matilo
Op onze wandeling bereiken we een reconstructie van het Romeins legerkamp Matilo. Het park is vernoemd naar het kasteel dat de Romeinen hier hadden als verdedigingsfort. Van het toenmalige fort, maar ook van een klooster uit de middeleeuwen, zien we nu niets meer. De resten hiervan liggen goed verstopt onder de grond. Rondom het gebied staan reconstructies van de wachttorens.
Het jaagpad langs de Nieuwe Rijn
Rondom Leiden stromen de Oude en Nieuwe Rijn. Deze wandeling gaat een heel stuk langs de Nieuwe Rijn. Dat begint waar beide rivieren zich splitsen. De Nieuwe Rijn is vroeger gebruikt als jaagpad voor de schepen. Ook de Romeinen vervoerden al op deze manier hun goederen. De Nieuwe Rijn vormde de noordgrens (limes) van het Romeinse Rijk.
Bezienswaardigheden buiten de route
De stadswandeling voert vooral door de parken aan de rand van de binnenstad. Maar omdat het centrum van Leiden niet groot is, loont het zeker de moeite om even een uitstapje te maken. Dan zul je zeker genieten van de vele hoogtepunten die Leiden rijk is. Zo kom je onder andere de volgende bezienswaardigheden tegen:
- Rapenburg, vroeger de voornaamste gracht van Leiden
- De Burcht, een van de oudste burchten van ons land
- De vele hofjes, Leiden heeft er 35 in de binnenstad
- Pieterskerk, waar je leert hoe de naam sleutelstad bij Leiden hoort
- Koornbrug, waar men het koren verhandelde
- Het Waaggebouw, een van de vele rijksmonumenten in de stad
- Leidse Schouwburg, het oudste theater van Nederland
In onze blog over de hoogtepunten van sleutelstad Leiden vind je een beschrijving van deze en nog veel meer bezienswaardigheden.
Praktische informatie voor de stadswandeling in Leiden
De stadswandeling in Leiden is 13 kilometer lang. Omdat het voor een groot deel een stadse tocht is, loop je langs (rustige) straten en grachten. Een klein deel van de route is onverhard.
De wandeling wordt natuurlijk wat langer als je ook het gezellige centrum van Leiden ingaat. Maar de binnenstad is klein en overzichtelijk. Je bent in een mum van tijd weer op de route.
Zeker, deze routebeschrijving van de stadswandeling in Leiden is uitstekend. Verkeerd lopen is onmogelijk. Daarnaast kun je ook de gps-track downloaden. Handig als je ook de binnenstad ingaat. Want dan zie je snel hoe je weer op de officiële route komt.
De stadswandeling door Leiden start bij het NS-station Leiden Centraal. Dit is ook weer het eindpunt van de route. Je kunt dus het gemakkelijkst met de trein reizen naar de start.
Vanaf de snelweg A44 ben je binnen 10 minuten bij het station. In de buurt zijn diverse parkeergarages. Je kunt je auto ook gratis parkeren aan de Minervalaan. Je pikt dan de route op bij punt 6 van de routebeschrijving.
- Bij het treinstation zijn diverse kiosken en gelegenheden.
- Aan het Van der Werfpark ligt Kamerlingh Parktuin & Café. Een gezellige plek in het groen.
- In het polderpark Cronesteyn is De Tuin van de Smid een leuke locatie. Er komen wel veel gezinnen met jonge kinderen.
- Brasserie De Poort ligt aan de oostkant van de oude vestingwal van Leiden bij de Zijlpoort.
- En in de binnenstad van Leiden liggen natuurlijk tal van leuke gelegenheden.