Basiliek Sainte Madeleine
Dit religieuze bouwwerk is de belangrijkste bezienswaardigheid van Vézelay. Dankzij de ligging op een heuvel zie je de kerk van een afstand al liggen. Majestueus torent de iconische kerk boven de bebouwing uit. Het is een monument dat een eeuwenoude geschiedenis vertelt en prachtige details herbergt. Niet voor niets komen pelgrims uit de hele wereld al meer dan duizend jaar naar Vézelay om de basiliek te bezoeken.
Geschiedenis
De geschiedenis van Vézelay is nauw verbonden met de basiliek. In 860 verrees een Benedictijner nonnenklooster aan de voet van de heuvel bij Vézelay. In die tijd trokken plunderende Noormannen door de Bourgogne. Ook het klooster viel ten prooi aan hun verwoestende bezoek. Daarom bouwden monniken een nieuw klooster op de top van de heuvel. Later kwam op die plek een eerste kerk.
Volgens een legende zouden in de kerk de beenderen van Maria Magdalena liggen. Zij was degene die Jezus als eerste ontmoette na zijn opstanding uit de dood. Dit verhaal bracht vele gelovigen naar de kerk. De kerk kon die enorme toeloop van pelgrims echter niet verwerken. Daarom werd eind van de 11e eeuw begonnen met de bouw van een grotere kerk. De nieuwe abdijkerk werd een belangrijke vertrekplaats voor pelgrims die de lange reis naar Santiago de Compostela wilden maken. In 1120 verzamelden zich vele gelovigen in de kerk. Een uitslaande brand zorgde ervoor dat meer dan 1000 pelgrims verbrandden. Direct daarna begon men met de wederopbouw. De nieuwe kerk was eind 12e eeuw klaar.
Kruistochten vanuit Vézelay
Verschillende keren was de kerk van Vézelay het vertrekpunt voor een kruistocht naar het Heilige Land. De hertogin van Aquitanië kwam zelfs op een wit paard Vézelay binnengereden. Zij sloot zich aan bij de menigte die klaarstond voor de tweede kruistocht. Later vertrokken nog diverse kruistochten vanuit Vézelay.
Tijdens de Franse Revolutie heeft de kerk enorme schade opgelopen. Bij de beeldenstorm werden de belangrijkste symbolen van de kerk fors beschadigd. Gedurende lange tijd werd er niets aan het herstel gedaan. Het is aan Eugène Viollet-le-Duc te danken dat we de basiliek nu in volle glorie kunnen aanschouwen. Deze beroemde architect van religieuze gebouwen herstelde de kerk in de 19e eeuw op grootse wijze.
Maison du Visiteur
Voordat we de basiliek gaan bewonderen, bezoeken we eerst Maison du Visiteur. Dit blijkt een uitstekende voorbereiding op onze rondleiding. Christopher (Chris) Kelly, een Engelse gids die al jaren in Vézelay woont, ontvangt ons. Hij vertelt honderduit over de basiliek en vertelt daarbij tal van bijzondere details over de architectuur. Wij hangen ademloos aan zijn lippen. Hij ondersteunt zijn verhaal met een film en een maquette. Zo leren we alles over de bijzondere maatverhoudingen en de unieke lichtval in het heiligdom. Met al die kennis in ons achterhoofd, zullen we het bouwwerk straks met andere ogen bekijken.
Tip: boek bij het bezoekerscentrum een rondleiding in de basiliek. Dan ervaar je de schoonheid van dit bouwwerk nog beter!
Buitenzijde van de basiliek van Vézelay
Daarna neemt Chris ons mee voor het uiteindelijke doel: de bezichtiging van de basiliek. Voordat we naar binnen gaan, wijst hij ons op het schitterende timpaan (gevelplaat) boven de hoofdingang. Dit timpaan toont het Laatste Oordeel. Viollet-le-Duc ontwierp het bij de restauratie. Chris wijst ons op bijzondere details in het timpaan. Dingen die we zelf nooit hadden opgemerkt.
Voorhof/Narthex
Binnen betreden we de voorhof, oftewel Narthex. Deze ruimte is een plek van bezinning en boetedoening voor de gelovigen voordat zij de kerk ingaan. Meest indrukwekkend aan deze ruimte is het timpaan boven de middelste toegangsdeur naar de kerk. Het verbeeldt de verkondiging van het geloof. Jezus zit prominent in het midden. Hij zegent de apostelen en draagt hen op om de volkeren te bekeren.
Gebiologeerd bewonderen we dit unieke kunstwerk. Ondertussen licht Chris de symboliek toe en benoemt hij ieder detail van het timpaan. Want er is veel meer te zien op het kunstwerk. Hij vertelt ook over de lichtval rond het begin van de zomer. Op die momenten staan de toegangsdeuren open. Een magisch licht schijnt dan door de kerk vanaf het priesterkoor tot aan de voorhof.
Schip en Kapitelen
In de kerk valt de enorme afmeting van het schip op. Dat is zelfs groter dan de Notre Dame in Parijs. Ook de Notre Dame in Amiens kan niet tippen aan de basiliek van Vézelay. De kerk is erg licht van binnen. De ligging op de heuvel en het ontbreken van gebrandschilderde ramen zorgen voor een unieke lichtinval.
De vele kapitelen in de basiliek zijn ook een bron van verwondering. Elke kapiteel is met de hand uitgehakt en gedecoreerd met verhalen uit de Bijbel, mythologie en het dagelijkse leven. Deze beeldhouwwerken zijn niet alleen kunstwerken, maar ook beeldende verhalen voor de vaak ongeletterde gelovigen in de middeleeuwen.
De volgende ochtend zijn we al om half zeven in een verlaten kerk. Jammer genoeg is het zwaar bewolkt. Dat zorgt ervoor dat de lichtval nu niet zo magisch is. Toch zijn we getuige van een uniek schouwspel. Een aantal nonnen schuifelt zwijgend de kerk in. Ze knielen voor het altaar en gaan in gebed. Daarna zingen zij een religieus lied. Prachtig om mee te maken.
Andere bezienswaardigheden in Vézelay
De basiliek Sainte Madeleine is de absolute blikvanger van het dorpje dat zo’n 500 inwoners heeft. Toch zijn er nog andere interessante bezienswaardigheden in Vézelay:
Musée Zervos
Dit museum herbergt een indrukwekkende collectie moderne kunst. Het is vernoemd naar kunsthistoricus Christian Zervos. Deze Grieks-Franse verzamelaar heeft werken bijeengebracht van onder andere Picasso, Chagall, Miro en Kandinsky. Het is absoluut de moeite waard om een bezoek te brengen aan dit museum.
Daarnaast zijn er nog andere musea in Vézelay. Het Musée de l’Œuvre Viollet-le-Duc is gewijd aan de geschiedenis en het erfgoed van Vézelay. En in het voormalige huis van schrijver Jules Roy is nu een museum gewijd aan zijn leven en werk.
Slenteren door Vézelay
Het dorp is niet groot. Vanaf de zuidelijke toegang tot het middeleeuwse centrum kun je in een kwartiertje lopen naar het noordelijkste punt binnen de vestingmuren. In werkelijkheid doe je er veel langer over. Want onderweg kom je langs diverse leuke brocantes, crêperies en andere bijzondere winkeltjes. De vaak met fleurige bloemen versierde huizen zijn ook een lust voor het oog.
Wandelen rondom de stadsmuur
Er is een wandelpad om de oude stadsmuur. In minder dan een uur kun je het hele rondje maken. Onderweg passeer je diverse torens van het verdedigingswerk. Ook de Porte Neuve, een oude toegangspoort tot Vézelay, kom je tegen. Vanuit die poort kwamen de pelgrims uit het westen vroeger het dorp binnen. Nu bezoeken nog steeds veel wandelaars de plaats. Want Vézelay is een belangrijk kruispunt van diverse pelgrimsroutes richting Santiago de Compostela.
Chapelle de la Cordelle
Iets ten noorden van Vézelay ligt deze Romaanse kapel uit het midden van de 12e eeuw. De kapel kwam op de plek waar de tweede kruistocht werd gepredikt. Franciscaanse monniken bewonen de Chapelle de la Cordelle. Vanaf de vestingmuur loopt een pad naar beneden richting de kapel. Na een minuut of tien zie je deze al liggen tussen de bomen.
Wij bezoeken de kapel ‘s ochtends in alle vroegte. Het is een vredige, stille plek. Ook op momenten dat het druk is bij de kathedraal met bezoekers, is dit kapelletje een serene plek van rust.
Genieten van het uitzicht
De aanblik op Vézelay is prachtig, van welke kant je de plaats ook benadert. De ligging op de heuvel van eeuwigheid zorgt voor een fantastische aanblik. Maar andersom is dat natuurlijk ook het geval. Vanaf de heuvel kijken we uit over de vallei met weilanden en akkers. Daarnaast zien we het pittoreske stadje Avallon liggen.
Verder vallen de wijngaarden in de omgeving op. Deze regio produceert voortreffelijke wijnen. Wat wil je ook, met wijngaarden die op de heilige “eeuwige heuvel” liggen. Sinds een aantal jaren heeft de Vézelay het officiële keurmerk Appellation d’origine contrôlée (AOC).
Bij Domaine la Croix Montjoie kun je een wijnproeverij meemaken. Het domein was vroeger onderdeel van een kasteel. Vanaf het terras heb je een fraai uitzicht op Vézelay en de heuvels van de Morvan. Je kunt ook een rondleiding door de wijngaarden inclusief proeverij boeken.
Zien en doen rondom Vézelay
Avallon ligt op ongeveer 15 kilometer van Vézelay. Het historische centrum van Avallon is ommuurd en heeft diverse stadspoorten. Vooral de Tour de l’Horloge is erg mooi. Loop zeker door de hoofdstraat van het oude centrum en de charmante zijstraatjes. Je geniet van de leuke winkeltjes, cafés en restaurants.
Een eveneens fascinerende stad is Autun. Daar vind je nog een aantal prachtige bezienswaardigheden uit de Romeinse tijd. Een ander hoogtepunt is de Cathédrale Saint-Lazare. Ooit lagen in die kerk de beenderen van Lazarus, de broer van Maria Magdalena. Nu liggen ze in het museum van Autun. Het is bijzonder dat dicht bij elkaar in de Morvan de relieken bewaard werden van twee belangrijke figuren rondom Jezus. Net als Vezelay is Autun daarom een belangrijke pelgrimsplaats voor wandelaars op weg naar Santiago de Compostela.
In onze blog over de Morvan vermelden we naast Avallon en Autun nog veel meer prachtige locaties in dit natuurgebied.
Op uitnodiging van Bourgondië Toerisme bezochten we Vézelay. De inhoud van de blog hebben wij onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
Praktische informatie over je bezoek aan Vézelay
Vézelay bevindt zich op een heuvel boven het dal van de Cure, aan de rand van de Morvan in de Bourgogne. De plaats ligt op een belangrijk kruispunt van pelgrimsroutes die naar Santiago de Compostela lopen.
Vanaf Utrecht is het zo’n 630 kilometer naar Vézelay. Met de auto doe je daar ruim zeven uur over. In Frankrijk betaal je tol op de snelwegen.
Het kost tijd en moeite om Vezelay met het openbaar vervoer te bereiken. Reken op een rit van minimaal elf uur en diverse keren overstappen.
Het absolute hoogtepunt van Vézelay is de imposante basiliek Sainte Madeleine. Het is een fraaie kerk met veel bijzonderheden. Je kunt er uren doorbrengen en dan heb je nog niet alle wonderschone details ontdekt. Daarnaast heeft Vézelay een middeleeuws centrum met geplaveide straten, mooie huizen en leuke winkels. De cultuurliefhebber haalt zijn hart op in diverse musea. Daarvan is Musée Zervos het belangrijkste.
Vézelay en de basiliek tonen zich elk seizoen van een bijzondere kant. Daarom kun je Vézelay eigenlijk het hele jaar door bezoeken. Rondom 21 juni en 21 december is de lichtval in de basiliek van Vézelay op zijn mooist. Dat zijn ideale momenten om de plaats te bezoeken. In de zomermaanden kan het wel warm zijn. Op 22 juli, de feestdag van Maria Magdalena, en in de maand augustus is het erg druk in Vézelay.
Een absolute aanrader is Sy la Terrasse, het restaurant van het gelijknamige hotel. In een gezellige ambiance serveert men overheerlijke gerechten. Het restaurant ligt op het plein bij de basiliek.
Andere goed beoordeelde restaurants in Vézelay zijn:
Een uitstekende keuze is hotel Sy la Terrasse. Dichter dan dit hotel kun je niet slapen bij de basiliek. Uitstekend hotel in een fraai gebouw. Dineren in het hotel is ook mogelijk. Lekker eten in een gezellige ambiance.
Andere goede keuzes zijn:
Dit is het totale aanbod van accommodatie in Vézelay.
Wil je rondom 22 juli (feestdag ter ere van Maria Magdalena) in Vézelay verblijven of in de maand augustus? Boek dan ruim van tevoren je hotelkamer!
