Een wandeling uit de serie Groene Wissels spreekt ons altijd aan. Omdat we dan zeker weten dat de routebeschrijving duidelijk is. Maar ook omdat de tocht mooie plekjes aandoet. Vaak in de natuur, maar ook in een leuk dorp of stadje. Bij deze fraaie wandeling in en rond vissersdorp Urk ging dat weer helemaal op. De route loopt door het pittoreske centrum van het voormalige eiland Urk. Veel kerken, een gezellige haven en een indrukwekkend monument zijn daar de hoogtepunten. De wandeling loopt daarnaast door het afwisselende Urkerbos. En het IJsselmeer met een groot windmolenpark is een andere bezienswaardigheid op de route.
Voormalig eiland Urk
Tijdens de voorlaatste ijstijd, 150.000 jaar geleden, ontstond een gebied van keileem waarop het huidige dorp Urk is gevestigd. Het was een eiland in de Zuiderzee en veranderde tot 1700 steeds van vorm. Door de golfslag van de woeste zee werd er aan de ene kant land afgeslagen. Terwijl aan de andere kant klei aanslibde. Door de aanleg van een beschermende dam van palen kon het verlies van land worden voorkomen.
Urk is in de 17e eeuw bezit geweest van de stad Amsterdam. Urk werd toen een centrale plek in de Zuiderzee voor alle belangrijke scheepvaartroutes van en naar de hoofdstad. In die tijd was de visserij nog niet de belangrijkste bron van bestaan. Het boerenbedrijf floreerde op Urk en visvangst was slechts een bijzaak.
Later werd de visserij steeds belangrijker. De Urker kotters visten op de hele Zuiderzee. De visserij bloeide en de Urker vissersvloot was de grootste van het land. Door de afsluiting van de Zuiderzee bestond de vrees dat de visserij in Urk zou ophouden te bestaan. Niets was echter minder waar. De Urker vissers trokken verder en hadden nog steeds de grootste vloot aan kotters van Nederland.
Urk werd in 1939 verbonden met het vasteland via een dijk. Door de drooglegging van de een deel van het IJsselmeer ontstond de Noordoostpolder. Zo veranderde het visserseiland Urk in een gemeente op het vasteland.
Hoogtepunten in Urk
De wandeling in en rond vissersdorp Urk start in het centrum. En gelijk ervaren we de christelijke gezindheid van Urk. We passeren diverse kerken en raken de tel kwijt hoeveel er in deze plaats zijn. Omdat we de wandeling enkele weken voor de verkiezingen van de Provinciale Staten maken, vallen de vele posters van de SGP op. Waarschijnlijk is dat de grootste partij in Urk, gezien het christelijke karakter van het dorp.
Het Kerkje aan de Zee is de meest fotogenieke kerk van Urk. Op het naastgelegen kerkhof werden in 2010 zes schedels van onbekende Urkers begraven. Ze waren in de 19e eeuw op slinkse wijze ontvreemd van het kerkhof voor wetenschappelijk onderzoek. Geleerden dachten dat de bewoners van het Zuiderzeegebied raskenmerken van de oer-Nederlander zouden vertonen. Omdat de inwoners van Urk toentertijd geïsoleerd leefden, waren ze een interessant object voor onderzoek.
Het Oude Raadhuis van Urk is nu een klein, maar interessant museum. Vanzelfsprekend staat het visserijverleden van het voormalige eiland er centraal. Het museum geeft een goed beeld van het harde en sobere bestaan van de vissers en hun leefomstandigheden. Met de Museumkaart kun je het Oude Raadhuis gratis bezoeken.
Iets verderop passeren we een indrukwekkend monument, aan de rand van het IJsselmeer. Want de zee gaf niet alleen veel voorspoed, maar bezorgde ook veel leed. Het beeld illustreert de zorg die een vissersvrouw heeft, als ze uitkijkt over het water. Op de gedenkstenen staan de namen van alle verdronken vissers van Urk. Zo ontdekken we dat op een dag in 1868 maar liefst 26 vissers het leven lieten door een storm.
De haven van Urk geeft een vrolijker aanblik. Langs de kade hangen netten te drogen. Historische zeilschepen liggen afgemeerd naast de kotters. Het is nu nog rustig, maar in het zomerseizoen is de haven een en al bedrijvigheid met veel plezierboten die aanleggen of uitvaren.
De dijk op bij de wandeling in en rond vissersdorp Urk
Langzaam maar zeker verlaten we het centrum van Urk. We vervolgen onze wandeling langs het strand. Hoewel de zon schijnt, is er niemand. Over een paar maanden zal dat wel anders zijn, als de temperaturen aangenamer zijn. Urk heeft twee strandjes direct naast het dorp, ideaal om te genieten van een zonnige dag.
Dan klimmen we de dijk op langs het water. We merken gelijk de straffe noordenwind. Daarnaast zien we dat het een geweldige dag is voor stroomopwekking. In de verte draaien de vele windmolens in het water en op de dijk op volle kracht. Wat een groene energie levert dit vandaag op!
Op de dijk is het rustig. Wij zijn de enige wandelaars die noordwaarts lopen. Een enkele wielrenner komt ons tegemoet. Met de harde wind in zijn rug suist hij ons in sneltreinvaart voorbij.
We kijken nog eens achterom. De kerktorens vallen gelijk op. Net als de ingepakte vuurtoren. Die wordt op dit moment gerenoveerd en is gehuld in een groen doek. Aan de horizon draaien de windmolens op volle toeren.
Het Urkerbos
We verlaten de dijk, via een trap dalen we af. Gelijk merken we hoe de dijk de wind tegenhoudt. Het is een stuk behaaglijker wandelen met dit windscherm. We lopen nu het Urkerbos in. Het bos is ontstaan halverwege de jaren 50 van de vorige eeuw. De grond die minder geschikt bleek te zijn voor landbouw, veranderde in een bos. Het bos is een mengeling van loofbos, naaldhoutbos en open plekken. Het is een waterrijk gebied. We lopen langs veel sloten en soms merken we dat de grond drassig is. Niet voor niets is het een ideale omgeving voor paddenstoelen om te groeien. Die zien we zo vroeg in het jaar nog niet.
Wat we ook niet zien, zijn andere wandelaars. Even hebben we een stel voor ons lopen. Al snel kiezen ze een ander pad dan wij lopen. Daarna komen komen we helemaal niemand meer tegen in het Urkerbos.
Wel horen we diverse vogels. Er leven veel bosvogels in het Urkerbos, zoals de boomkruiper, boomklever, bonte specht, buizerd, havik, grauwe vliegenvanger, wielewaal en appelvink. Ook huist er een grote kolonie van blauwe reigers. Die houden zich blijkbaar schuil in de toppen van de sparren, want we kunnen ze niet ontdekken.
Ook lopen we een stukje door het Urkerveld. Weer een nieuw natuurgebied dat het bos verbindt met het open water van het IJsselmeer. Het is een vochtig graslandgebied. In de zomer is het een eldorado voor vlinders en libellen, maar ook vele weidevogels. Nu is het er een al rust. Wel is de grond drassig, ook dankzij een forse regenbui die pal voor de start van onze wandeling in en rond vissersdorp Urk losbarstte.
Naar het einde van de wandeling in en rond vissersdorp Urk
Via een statige beuken- en eikenlaan eindigt onze wandeling in het Urkerbos. We komen weer in de bewoonde wereld en lopen langs het vakantiepark ‘t Urkerbos. Alhoewel, bewoonde wereld? Het vakantiepark is nog in een diepe winterslaap. Er staan dromerig wat paarden en pony’s aan de rand van het park, maar verder is het een en al rust.
Via een leuk parkje met wat singels en waterpartijen bereiken we het eindpunt van de wandeling in en rond vissersdorp Urk. Omdat we het centrum en de haven bijzonder vinden, verkennen we nog even het dorp. En natuurlijk sluiten we af in een van de gezellige cafés met koffie en appeltaart.
Veelgestelde vragen over de wandeling in en rond vissersdorp Urk
De wandeling in en rond vissersdorp Urk is 10 kilometer lang. Daarvan gaat ongeveer 65% over onverharde paden. Enkele korte stukken in het Urkerbos kunnen drassig zijn na regenval.
Op Wandelzoekpagina vind je een duidelijke routebeschrijving en een gps-track. De laatste is niet echt nodig, want de beschrijving klopt als een zwerende vinger.
De wandeling in en rond vissersdorp Urk start bij bushalte Singel in Urk. De route is daarom ideaal bereikbaar met het openbaar vervoer. Let op: in verband met de zondagsrust rijdt de bus niet op zon- en feestdagen.
Als je met de auto komt, kun je die in een van de zijstraten van de Singel parkeren. Bijvoorbeeld bij het Gemeentehuis of de grote parkeerplaats aan de Noord. Je loopt dan in een paar minuten naar het beginpunt van de route. In het centrum van Urk kan ook, maar daar geldt bijna overal een blauwe zone. Daar mag je in de meeste gevallen 2 of 3 uur.
ls je met het openbaar vervoer wilt komen, kun je deze wandeling niet maken op zon- en feestdagen. De bus rijdt dan niet. Daarnaast is Urk een streng christelijk dorp, getuige ook de vele kerken die in het centrum liggen. De zondagsrust is belangrijk in Urk. Daarom is het beter om deze wandeling te maken op een doordeweekse dag of een zaterdag.
In het centrum van Urk vind je diverse leuke horecagelegenheden. Als je van vis houdt, kun je er jezelf rijkelijk verwennen.
Ongeveer halverwege de route ligt vakantiepark 't Urkerbos. Op het park ligt een gezellig eetcafé ‘t salonneke. Dat is alleen geopend in het vakantieseizoen (1 april tot 1 oktober).
Een Groene Wissel-wandeling start en eindigt altijd bij een treinstation of bushalte. Ze zijn daarom perfect bereikbaar voor mensen die met het openbaar vervoer reizen. Groene Wissels vind je in het hele land. Inmiddels zijn er meer dan 650 Groene Wissels. Meestal zijn het wandelingen tussen de 10 en 20 kilometer. De routes voeren zo veel mogelijk door mooie stukken natuur. Je kunt een routebeschrijving en gps-track van iedere Groene Wissel vinden op Wandelzoekpagina (niet gratis).
