Fraai begin van de Trage Tocht Nieuwpoort
We hadden eerlijk gezegd nog nooit van Nieuwpoort gehoord. Het stadje is ook niet groot, maar Nieuwpoort heeft een rijke geschiedenis. De stad kreeg in 1283 stadsrechten. Omdat het op de grens lag van Holland en Utrecht, was het veelvuldig het toneel van gevechten tussen beide gewesten.
Stadhouder Willem III was de initiator van de stichting van een moderne vestingstad, direct na het rampjaar 1672. Er kwamen vestingwallen, grachten en bastions. Samen met Schoonhoven, aan de overzijde van de Lek, had Nieuwpoort een strategische functie. Beide steden konden de rivier en de dijken volledig bewaken. Vanwege die strategische ligging werd Nieuwpoort opgenomen in de Oude Hollandse Waterlinie.
Voordat we starten met de Trage Tocht Nieuwpoort, lopen we eerst naar het bijzondere stadhuis. Het is een prachtig gebouw. Ook de plaats is bijzonder: het stadhuis werd in 1697 gebouwd op de inlaatsluis. Zo was het gebouw goed beveiligd. Men was bang dat boeren zouden komen protesteren als hun landen onder water gezet zouden worden. In het stadje is het een en al rust. We kuieren wat over de beklinkerde straten. Het valt op dat bijna ieder pand een gemeentelijk of rijksmonument is. En terecht, want er staan prachtige panden in het centrum.
Via het graspad over de vestingwal hebben we een mooi uitzicht op Nieuwpoort. Maar dan gaan we langzaam maar zeker de polders van de Alblasserwaard in. Dit hele gebied behoorde bij de Oude Hollandse Waterlinie. Bij dreiging kon het hele gebied onder water gezet worden. Zo was het een uitstekende verdedigingslijn tegen aanvallen van andere landen.
De weilanden in
Voordat we echt de weilanden intrekken, moeten we even doorbijten. We lopen weliswaar over een smal tiendweggetje met aan weerszijden sloten. En in die sloten maken de woerden diverse vrouweneenden het hof. Anderen vliegen luid kwakend weg als wij in de buurt komen. Het lijkt een mooi stukje, maar rechts van de sloot ligt een foeilelijk bedrijventerreinen. En aan de andere zijde loopt een provinciale weg. DIe bijna twee kilometer over dit pad zijn niet de meest boeiende van de route.
Gelukkig gaan we de weilanden in. Via wat opstapjes lopen we in een karakteristiek Nederlands polderlandschap. Weilanden, sloten en ontzettend veel water- en weidevogels. We spotten zelfs opmerkelijk veel ooievaarsparen. Nu is dat op deze plek niet zo bijzonder. Zo’n 50 jaar geleden werd in dit gebied een heus ooievaarsdorp gecreëerd. Deze vogelsoort was bijna helemaal verdwenen uit ons land. Het ooievaarsdorp Liesvelt bood plek aan zo’n 30 ooievaars uit het buitenland. Met geduldig fokken ontstond er na een tijd een grote ooievaarspopulatie. En ooievaars zijn trouwe dieren. Ze komen vaak terug naar de plek waar zij nageslacht hebben uitgebroed of zelf zijn geboren. Vandaar dat we regelmatig een ooievaarspaar in de weilanden aantreffen. Er blijkt zelfs een heus ooievaarspad te zijn. Deze wandelroute van bijna 16 kilometer volgen we voor een klein deel. Juist op dat stuk ontmoeten we geen enkele van die sierlijke vogel op hun lange poten.
Het ooievaarsdorp blijkt nu een avonturenboerderij voor vooral kleine kinderen te zijn. Op deze ochtend is er flink wat belangstelling. Verkeersregelaars leiden het bezoek in goede banen. Wie weet gaan we binnenkort met onze kleinkinderen een kijkje nemen.
Wandelen over het boerenland
We blijven onze route vervolgen over de weilanden. We prijzen ons gelukkig dat het de afgelopen tijd niet al te nat is geweest. Want in dit polderlandschap kan de grond erg drassig worden. Nu valt het erg mee. Maar na een periode van regenval zouden we nu lopen te soppen in de weilanden.
We zijn met recht aan het struinen door het Groene Hart. Het tempo ligt niet hoog in de weilanden. De graslanden zijn bezaaid met molshopen, we klimmen via opstapjes van het ene weiland naar het andere en we genieten van het landschap. Welke kant we ook opkijken, we zien overal molens. De wieken draaien bij de meeste hard in de rondte dankzij de stevige wind.
Eenden, meerkoeten, ganzen, zwanen en diverse weidevogels vliegen af en aan. Ze bereiden zich ongetwijfeld voor op het komende broedseizoen. Af en toe komen we wat schapen tegen in de weides. Andere wandelaars hebben we tot op heden nog niet ontmoet. We zijn echt een met de natuur.
We zijn bij deze Trage Tocht Nieuwpoort te gast bij de boeren die hun weilanden openstellen. Zo’n 100 boeren in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden doen mee aan dit initiatief en laten wandelaars toe op hun grondgebieden. De enige beperking is dat er geen honden mogen lopen. Wij zijn blij met zulke initiatieven. Want zo heb je echt het gevoel om middenin de natuur te lopen.
Langs de Dwarsgang bij de Trage Tocht Nieuwpoort
Dan verlaten we de weilanden. We komen op een graskade langs een brede vaart. Dat is de Dwarsgang. Voor het eerst komen we op dit stuk een paar andere wandelaars tegen. Langs de kade wuiven de rietpluimen sierlijk in de wind. De Dwarsgang is een populaire vaarroute, maar in deze tijd vinden de booteigenaren het blijkbaar te koud. Het water is daarom het domein voor veel eenden en meerkoeten.
Iets verderop komen we langs veel knotwilgen. Het plaatje is fraai, met de wolken in de lucht en de sloot langs de bomenrij. Tussen de knotwilgen hebben we een mooi zicht op de kerken van Ottoland en Goudriaan. Die laatste is ons baken tijdens de laatste paar honderd meters over de graskade. Het dorp bezoeken we tijdens deze Trage Tocht Nieuwpoort niet. Direct nadat we bij het Raadhuis onze traditionele koffie met appeltaart hebben verorberd, slaan we linksaf een volgende graskade op.
Molens bij de Trage Tocht Nieuwpoort
Die grasdijk heeft de toepasselijke naam Molenkade. In de verte ligt de eerste molen al. Het blijkt de Goudriaanse Seinmolen te zijn. Een seinmolen gaf in opdracht van het waterschap een sein aan andere molens in de polder dat de polders bemaald moesten worden. Of dat de molenaars konden stoppen met die bemaling. Dat sein gaf de Seinmolen met een zwart wit geblokte vlag. In de nacht of bij dikke mist gebruikte de Seinmolen een sterke lantaarn. Bij deze molen, een grondzeiler, is de passage afhankelijk van de stand van de wieken. Vandaag staan de wieken aan de linkerzijde van het terrein. Dat betekent dat we rechts langs de molen lopen.
Een eind verder passeren we nog een molen. Dit is een wipmolen. Vlakbij de molen zien we ook nog een groot waterrad. Daarna komt de bebouwing van Nieuwpoort langzaam weer in zicht. Als we de langs de eerste huizen lopen, genieten de bewoners van het heerlijke zonnetje op hun terras. Ze zitten uit de wind en dan is het aangenaam.
Door de Gravelandse Poort
Na de nieuwbouwwijken gepasseerd te zijn, bereiken we de vesting Nieuwpoort weer. Deze poort kwam aan de zuidzijde van de vesting. Het dak had een bijzondere tekst: “Ter verdediging van de godsdienst en de vrijheid van het land, is deze stad met grachten en wallen omringd”. Nu kunnen we die tekst helaas niet meer zien. Franse legereenheden staken in 1795 het dak van de poort in brand en dat is naderhand nooit meer hersteld.
Ook valt de doorvaart passage in het verlengde van de Binnenhaven op. De stad creëerde deze passage om de doorvoer van goederen uit de omgeving mogelijk te maken. Zo kwam vee, kaas en vooral hennep naar de Waag van Nieuwpoort. De handel in hennep was voor Nieuwpoort belangrijk. In de 18e eeuw dankte de stad daaraan een grote welvaart.
Het laatste stukje van de Trage Tocht Nieuwpoort gaat over de oostzijde van de vestingwal. Ook vanaf deze kant hebben we een fraai uitzicht op de vesting. Daarnaast zien we de druk bevaren Lek. Aan de overzijde van de rivier ligt Schoonhoven, het zilverstadje. Met de pont zouden we nog die kant op kunnen. Maar na een prachtige wandeling houden we het vandaag voor gezien. Wel spreken we af dat we deze omgeving nog eens gaan verkennen. Maar dan op de fiets. Want dit stukje Nederland heeft veel moois te bieden!
Meestgestelde vragen over de de Trage Tocht Nieuwpoort
Deze route is 15 kilometer lang. Bijna 80% van de wandeling loop je over onverharde paden, zoals grasdijken. Die kunnen na lange periode van regen drassig zijn.
Op de website van Wandelzoekpagina vind je een routebeschrijving en gps-track. Die laatste is niet echt nodig, want de beschrijving is duidelijk genoeg.
De route start bij museum Het Stadhuis, Hoogstraat 53 in Nieuwpoort. Als je met de auto komt, kun je die het beste parkeren bij het Toeristisch Overstap Punt Nieuwpoort. Dat ligt vlakbij het startpunt van de route aan Het Hoofd, bij de jachthaven aan de Lek.
Als je met het openbaar vervoer wilt komen, neem je lijn 90 vanaf treinstation Utrecht Centraal en stap je uit bij bushalte Nieuwpoort N216. Vanaf Gorinchem neem je lijn 74 vanaf het treinstation. Ook in dat geval stap je uit bij halte Nieuwpoort N216.
- In Nieuwpoort is eetcafé De Dam een prima plek om wat te eten of te drinken. Het eetcafé is geopend van woensdag tot en met zondag.
- Ongeveer halverwege de wandeling kom je in de buurt van theetuin De Winde in Groot Ammers. Die is alleen in de zomermaanden geopend of wanneer de gastvrouw thuis is. Je kunt het beste even bellen om te voorkomen dat je voor niets een paar honderd meter loopt naar deze locatie. Het telefoonnummer is 0184-661356.
- Direct bij het binnenlopen van het plaatsje Goudriaan ligt het gezellige ‘t Raadhuis. Een leuke tussenstop met een mooi terras aan het water. Deze locatie is alle dagen van de week geopend.
Helaas is het niet toegestaan om je trouwe viervoeter mee te nemen bij deze wandeling.
