Uit praktische overwegingen parkeer ik de auto in Winsum, het eindpunt van etappe 1 van het Pieterpad. Van hieruit neem ik de bus naar Pieterburen. Ik heb nog maar net mijn dagrugzak afgedaan, of raak in gesprek met twee andere reizigers. De een is een gepensioneerde dame uit Drenthe, de ander een wat jongere dame uit Zuid-Holland. Al snel blijkt dat we hetzelfde avontuur aangaan, alsof het op ons voorhoofd gedrukt staat. De busrit duurt een half uur maar is om voor we er erg in hebben. In die 30 minuten hebben beide reisgenoten mij overgehaald om ook de proloog te wandelen. Gelukkig maar, want al is de proloog geen officiële etappe, de relatief korte wandeling mag niet worden overgeslagen!
In deze blog
Proloog, het opwarmertje voor etappe 1 van het Pieterpad
In Pieterburen neem ik afscheid van mijn busreisgenoten. Het is net alsof we samen er al vele wandelavonturen op hebben zitten. De dames besluiten om eerst nog een kop koffie op het gezellige terras van restaurant Wandelgenot te nemen. Ikzelf heb nog een lange dag voor de boeg met twee wandelingen in plaats van slechts één. Daarnaast wil ik, voordat ik van start ga met het “opwarmertje” van het Pieterpad, nog even langs Zeehondencentrum Pieterburen. Geen tijd om te verliezen dus, en met dat in gedachten loop ik met ferme tred snel verder.
Bij het Pieterplein, een zijstraat van de hoofdstraat, sla ik af en loop door tot ik op een immens groot parkeerterrein kom. Zou dit allemaal bij het zeehondencentrum horen, vraag ik mij af. Ja dus. Het centrum lijkt daarmee uitstekend voorbereid op de ongetwijfeld grote mensenmassa’s die hier in het hoogseizoen naartoe gaan. Vandaag is het nog niet zover, de parkeerplaats is maar voor een kwart gevuld. Toch zie ik zelfs op deze doordeweekse dag redelijk wat gezinnen naar binnen gaan. Ik loop achter hen aan het gebouw in. Verder dan de kassa kom ik niet, maar ik krijg al wel een goede indruk van de opzet van het bezoekerscentrum. Het ziet er verzorgd en interessant uit; ik besluit dan ook om een keer terug te komen om voldoende tijd te besteden aan het zeehondencentrum.
Hierna volgt een ronduit heerlijke wandeling door een overwegend agrarisch landschap. De meeste paden die ik bewandel zijn kaarsrecht, maar af en toe zit er een speelse knik in. Ik loop langs enkele schitterend gelegen boerderijen en bereik uiteindelijk de Waddenkust. Dit deel van de wandeling maakt deel uit van het Nederlandse kustpad. Het is goed dat er op de website van het Pieterpad al voor gewaarschuwd werd: blijf hier niet de wit-rode routemarkering volgen, want je komt anders aan in Duitsland!
De IJzeren Wadloper
Met de wind in mijn haren loop ik westwaarts over de zeedijk en passeer een kunstwerk. Het betreft de IJzeren Wadloper, een ijzeren beeld dat voorheen nog in Pieterburen stond. In 2008 werd het kunstwerk door de oudejaarsvereniging van Pieterburen stiekem verplaatst. Ik snap de ludieke actie van de vereniging wel: hier komt de wadloper pas echt tot zijn recht!
Niet lang daarna kom ik weer uit in het vriendelijke Pieterburen. Het dorpje heeft meer te bieden dan alleen het officiële startpunt van het Pieterpad en het zeehondencentrum. Zo heb je hier de idyllische, gotische Petruskerk, de botanische heemtuin Domies Toen en een prachtige koren- en pelmolen, De Vier Winden genaamd. Daarnaast kom ik langs schitterende, uitstekend onderhouden oude gebouwen waaronder het Bezoekerscentrum Waddenkust. Allemaal goede redenen om nog iets langer in Pieterburen te blijven. Maar in de verte hoor ik Winsum al roepen: het is tijd voor de allereerste officiële etappe van het Pieterpad!
Zonnig begin van etappe 1 van het Pieterpad
Het moment is officieel aangebroken: ik begin aan het iconische Pieterpad. Hier heb ik dik een jaar naar toegeleefd. Ik vind het ook spannend. Houd ik het wel vol om met zo’n grote regelmatig een wandeling van rond de 20 kilometer te lopen? Vooral als het langdurig regenachtig weer is, reis ik dan nog steeds enthousiast naar de verste uithoeken van Nederland? Voorlopig hoef ik die vraag gelukkig niet te beantwoorden want vandaag is het ongekend mooi weer. Vooral als je dat vergelijkt met het weer van de afgelopen maand. Goed gemutst zet ik dan ook mijn eerste schreden op het befaamde Pieterpad.
Via een grindpad langs de bosrijke heemtuin van de Petruskerk verlaat ik de bebouwde kom van Pieterburen. Direct na de bosschages dient een nogal plat, op het eerste gezicht kaal landschap zich aan. Een groter contrast met het groener-dan-groene plantsoen van de Petruskerk kan ik me nauwelijks voorstellen. Dit is wat ik aanvankelijk had verwacht van wandelen in de provincie Groningen. Toch laat ik mij positief verrassen want de kaarsrechte wegen door polderachtige landschappen blijven uit. In plaats daarvan begeef ik mij slingerend langs kronkelende, met rietkragen omzoomde afwateringsbeken richting het zuiden. En ik ben daarin zeker niet de enige. Onderweg kom ik enkele fietsers maar vooral ook redelijk wat wandelaars tegen.
Het Pieterpad loop je nooit alleen
Ergens in het midden van nergens kom ik op een kruispunt vier wandelaars tegen. Twee daarvan zitten aan een stalen picknicktafel aan hun lunch. Naast hen op het bankje liggen twee grote rugzakken. Dit moeten wel professionele Pieterpadlopers zijn, bedenk ik me. Bij de wegbewijzeringsborden direct aan de kruising staan een koppel zich in te smeren. Met de krachtige zon die we vandaag hebben vind ik dat ook wel een goed plan. Ik pak dan ook mijn tube tevoorschijn en knoop een gesprekje met het tweetal aan. Ze komen uit Culemborg, vertellen ze. Omdat ik daar naaste familie heb wonen, neemt het gesprek snel een andere wending. Terwijl ik eerst nog wat tips krijg over het Pieterpad, worden nu de meest recente, trendy horecablissementen van Culemborg besproken. Ik realiseer me nu goed dat je inderdaad nooit helemaal alleen bent als je solo het Pieterpad bewandelt.
Terug in de bewoonde wereld
De route voert mij verder zuidwaarts langs akkers en weiden vol reigers en ander, luid kwetterend gevogelte. Vervolgens buigt het pad schuin naar rechts een klein bos in. Zodra ik het bos uitloop kom ik weer uit in de bewoonde wereld van het plaatsje Eenrum. Dit dorpje van amper 1500 inwoners heeft zo op het eerste gezicht verrassend veel bezienswaardigheden. Te beginnen bij de laatste klompenmakerij van Groningen. Hierna volgt de fraaie Laurentiuskerk uit de 13e eeuw met een van de oudste luidklokken van de provincie. Verder heb je hier een korenmolen, De Lelie, en het kleinste hotel ter wereld, Grand Hotel de Kromme Raake. Aan het einde van de bebouwde kom bevindt zich nog Arboretum Notoarestoen, een bomentuin met honderden soorten rododendrons en exotische naald- en loofbomen.
Het Pieterpad brengt mij en nog enkele andere wandelaars vervolgens bij een nóg kleiner dorpje: Mensingeweer. Dit schilderachtige dorpje bevindt zich aan een trekvaart waar in vroeger tijden de trekschuit vanuit Groningen zijn eindpunt had. Mede door de aanblik van de prachtige koren- en pelmolen Hollands Welvaart, loop ik te ver door over het jaagpad. De gpx-track dirigeert me terug naar een idyllisch houten bruggetje over de vaart. Wat een schitterend oer-Nederlands aangezicht!
Via Maarhuizen naar Winsum, eindpunt van etappe 1 van het Pieterpad
Even later loop ik een soort erf op van een verbouwde boerderij. Op een groot informatiebord van Staatsbosbeheer lees ik dat ik nu in Maarhuizen ben, een voormalig wierdendorp van 2500 jaar geleden. Wierden zijn woonheuvels die de bewoners van destijds maakten om droge voeten te houden. Tegenwoordig bestaat Maarhuizen uit slechts een handjevol boerderijen, waaronder de boerderij waar ik nu uitkom. Van de boerderij is niet al te lang geleden “pleisterplaats” Op Maarhuizen gemaakt.
Net op het moment dat ik de eerste tekenen van vermoeidheid begin te merken, bereik ik de bebouwde kom van Winsum. Het wordt al snel duidelijk voor me waarom dit dorp in 2020 uitgeroepen werd tot het allermooiste dorp van Nederland. Wat het dorp zo schilderachtig maakt is vooral het Winsumerdiep waaraan de meest charmante oude woningen staan. Je hebt er smalle pittoreske straatjes, twee traditionele Nederlandse windmolens, enkele historische kerken en vele gezellige terrassen.
Wellicht komt het door het voortreffelijke weer van vandaag. Of door het feit dat ik er alweer 22 kilometer op heb zitten en daardoor best toe ben aan een heerlijk verfrissend drankje. In elk geval is Winsum op dit moment een plek waar ik wel even wil blijven. Maar helaas, een drukke avondagenda dwingt mij om snel het mooiste dorp van Nederland te verlaten. Ik troost mij met de gedachte dat ik vandaag een ongekend mooie start van het Pieterpad heb beleefd. En dat ik spoedig hier weer terugkeer voor de tweede etappe van Neerlands beroemdste langeafstandswandeling.
Praktische tips voor de proloog en etappe 1 van het Pieterpad
De proloog is in totaal 10 kilometer lang. Etappe 1 heeft een lengte van 12 kilometer.
Ja, absoluut! Beide wandelingen starten in Pieterburen. Je bereikt dit pittoreske dorp met bus 68 vanuit Winsum. Houd de vertrektijden goed in de gaten want deze bus gaat maar eens in het uur en alleen ‘s ochtends.
Direct aan het begin van beide wandelingen in Pieterburen bevinden zich enkele horecagelegenheden: restaurant Wandelgenot met een groot buitenterras en het kleine, uiterst charmante Tuincafé Bertje Jens.
Aan de proloog zelf heb je geen horeca. Aan etappe 1 vind je wel voldoende horeca:
- De eerste vind je in Mensingeweer: Koffie- & Theeschenkerij in de Malle Molen (alleen op zondag geopend).
- Aan de wandelroute net buiten Mensingeweer bevindt zich “pleisterplaats” Op Maarhuizen.
- In Winsum, het eindpunt van etappe 1, heb je ruim voldoende, gezellige horecagelegenheden.
Er is voldoende accommodatie in Pieterburen beschikbaar, variërend van vakantiehuizen, en bed & breakfasts tot hotelletjes en een camping. Ideaal als je nog meer wilt zien van het Groningse waddengebied. Of wanneer je etappe 1 in omgekeerde richting vanuit Winsum naar Pieterburen wandelt en je in Pieterburen ook nog het een en ander uitgebreid wilt zien. Zoals het Zeehondencentrum Pieterburen.
Op weg naar Winsum liggen aan de route nog meer accommodaties. Bijvoorbeeld Grand Hotel de Kromme Raake, ’t Hogeland Ainrom en Kweeklust B&B in Eenrum.
Aan het einde van etappe 1 heb je de nodige accommodatie in Winsum. Dit dorpje is niet voor niets in 2020 verkozen tot het mooiste dorp van Nederland. Wat dat betreft is het wellicht een goed en leuk idee om juist hier te overnachten, voordat je aan etappe 2 begint.
Nog een goede tip die ik meekreeg op de Fiets- en wandelbeurs is de website van Vrienden op de Fiets. Op deze website vind je vele accommodaties, waaronder trekkershutten en maar liefst 6000 particuliere verblijven. Ook als wandelaar ben je er van harte welkom.
