Open Monumentendag 2025 op 13 en 14 september

Op 13 en 14 september 2025 vindt in Nederland de jaarlijkse Open Monumentendag plaats. Op die dagen kun je diverse monumenten gratis bezoeken. Vaak zitten er monumenten bij die normaal gesproken niet voor het publiek toegankelijk zijn. Extra goede reden dus om juist dan de monumenten te bewonderen die al een tijdje op je bucketlist staan. In België vindt de Open Monumentendag alleen op 14 september plaats.

Erfgoed en architectuur: gebouw(d) om te blijven

Het thema van de Open Monumentendag 2025 is “Erfgoed en architectuur” met de treffende slogan “Gebouw(d) om te blijven”. We vieren dit jaar een belangrijk jubileum uit de monumentenzorg. In 1975 riep Europa het “Jaar van het Architectonisch Erfgoed” uit. Dit legde de basis voor onze huidige monumentenzorg. Bezoekers ontdekken meesterwerken van Nederlandse architecten en diverse bouwstijlen door de eeuwen heen. Het vakmanschap achter de monumenten krijgt speciale aandacht tijdens deze editie. Architectuur vertelt ons verhaal en toont de dromen van vroeger. Het verbindt ons verleden met onze toekomst.

Schiedam verwelkomt monumentenliefhebbers met feestelijke opening!

Op vrijdag 12 september barst het monumentenfeest los in Schiedam. Tv-persoonlijkheid Janny van der Heijden zwaait samen met burgemeester Harald Bergmann de deuren open. De historische Lange Haven vormt het decor voor een wervelende openingsshow. Bezoekers genieten daarna van een cultureel avondprogramma in de binnenstad. Schiedam nam eerder dit jaar de gouden monumentensleutel over van Hilversum. Het startsein in Schiedam opent het grootste gratis culturele evenement van Nederland.

Open Monumentale Huizendag 2025

Op zaterdag 13 september openen bijzondere monumenten die te koop staan hun deuren tijdens de Open Monumentale Huizendag. Dit unieke evenement, een samenwerking tussen Open Monumentendag, NVM en Funda, vindt voor de tweede keer plaats. Normaal blijven deze particuliere monumenten gesloten voor publiek. Nu krijg je eenmalig de kans om binnen te kijken! Door heel Nederland stellen eigenaren hun historische panden open voor nieuwsgierige bezoekers. Van molens tot grachtenpanden en van boerderijen tot herenhuizen – allemaal staan ze te koop. Je stapt niet alleen een huis binnen, maar wandelt door een stukje levend erfgoed. Bekijk het complete aanbod en plan je route langs deze architectonische juweeltjes.

Erfgoed Duurzaamheidsprijs 2025

Ook dit jaar organiseert Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed samen met twee partners de Erfgoed Duurzaamheidsprijs. Zij belonen monumenten die verduurzaming perfect uitvoeren met behoud van erfgoedwaarden. Vijf bijzondere projecten haalden de finale dit jaar. De jury koos Huize Polak, Martinikerk Sneek, De Meppel, Museum Kruithuis en een Van Loghem-woning. Korte video’s tonen alle finalisten op de website van monumenten.nl. Jij bepaalt mee wie wint! Breng je stem uit door jouw favoriet te ‘liken’. Je kunt stemmen tot 15 september 2025. De organisatie maakt de winnaars bekend in de week direct na de Open Monumentendag.

De meest bijzondere monumenten om te bezoeken

In Nederland en België kun je uit vele duizenden monumenten kiezen. Aan de hand van een gebruiksvriendelijk zoekfilter vind je jouw monument op basis van jouw criteria. Tip: voer allereerst een plaats of provincie als zoekgebied in. Geef vervolgens aan naar wat voor monument je op zoek bent. Zoals een kasteel, museum, boerderij, religieus bouwwerk, verdedigingswerken, en ga zo maar door. Druk op zoeken en je krijgt een compleet overzicht. Wil je vervolgens weten waar precies de zoekresultaten zich bevinden, dan is er een overzichtelijk kaartje.

Zie je ondanks het zoekfilter door de bomen het bos niet meer? Geen zorgen, want de Nederlandse site geeft enkele tips ter inspiratie. Zo vind je suggesties voor een bezoek aan kasteel, En ze bieden tips voor jong erfgoed en uniek werelderfgoed.

Ook de Belgische site biedt volop inspiratie. Per categorie vind je daar een grote selectie aan leuke activiteiten en de meest interessante monumenten. Daarnaast kun je onze blogs over Belgische stedentrips raadplegen. Wellicht kom je daar monumenten tegen die je op 14 september graag zou willen bezoeken.

Suggesties per provincie ter inspiratie

Om je aan nog meer inspiratie te helpen, komen we hieronder met enkele suggesties.

Architectuurwandeling in Groningen

In Groningen maakten we een bijzonder leuke en interessante stadswandeling. De hoogtepunten in deze oude studentenstad zijn zo talrijk dat we de slogan “Er gaat niets boven Groningen” inmiddels kunnen beamen. Op zaterdag 13 september wordt er een architectuurwandeling georganiseerd door Paulien Excursions. Reageer snel als je daar bij wilt zijn. En anders bezoek je een van de vele andere monumenten in de stad.

Gemeentemuseum Het Hannemahuis in Friesland

Op een actieve manier leerden we de Friesland wat beter kennen: deels lopend en deels fietsend legden we de alternatieve elfstedenroute af. Een van onze favorieten is Harlingen, met zijn historische havenkwartier en maritieme charme. Tijdens de Open Monumentendag opent deze havenstad vele bijzondere monumenten, waaronder het Gemeentemuseum Het Hannemahuis.

Museumdorp Orvelte in Drenthe

In Drenthe bezochten we een aantal jaren geleden het prachtige Museumdorp Orvelte. De Saksische boerderijen en authentieke kinderkopjes maken dit tot één van de mooiste dorpen van Nederland. Tijdens de Open Monumentendag zijn meerdere bijzondere panden geopend, waaronder de indrukwekkende Bruntingerhof uit 1600. Mis dit niet als je van levende geschiedenis houdt. En anders kun je altijd genieten van de ambachtelijke winkeltjes en een ritje met de paardentram.

Architectonische rondleidingen in Zwolle

Ontdek Zwolle’s architectonische hoogtepunten tijdens speciale rondleidingen op zaterdag 13 september (11:00 en 14:00 uur) vanaf de informatiekraam op de Grote Markt. De wandelingen worden geleid door erfgoedspecialisten die verborgen details onthullen. Liefhebber van pubquizzen? Bezoek dan vrijdag 12 september de Groote Sociëteit voor een spannende quiz over Zwolse architectuur.

Oude visserswoningen in Urk

Ontdek het karakteristieke Urk tijdens de Open Monumentendag, waar talrijke oude visserswoningen hun deuren openen voor bezoekers. Bewonder ook het historische Kerkje aan de Zee, het Oude Raadhuis en het indrukwekkende Vissersmonument. Wij maakten een fraaie wandeling door en rond het voormalige eiland, langs de pittoreske haven, door het afwisselende Urkerbos en langs de dijk met uitzicht over het IJsselmeer – een perfecte combinatie van cultuurhistorie en natuurschoon.

Open Monumentendag in Wageningen

Tijdens onze wandeling door de historische vestingstad Wageningen en haar groene omgeving passeerden we vele interessante gebouwen die toen helaas gesloten waren. Gelukkig openen tijdens Open Monumentendag (14-15 september) talrijke monumenten hun deuren voor bezoekers. Ontdek onder andere het iconische Hotel de Wereld, waar op 5 mei 1945 de capitulatieonderhandelingen plaatsvonden. Ook bijzonder zijn de Grote Kerk, het stadhuis en de Aula van Wageningen Universiteit met haar prachtige wandschilderingen.

Domtoren in Utrecht

De provincie Utrecht bulkt van de indrukwekkende monumenten, van statige kastelen tot sfeervolle buitenplaatsen die de rijke geschiedenis van het gebied weerspiegelen. Het goede nieuws: tijdens Open Monumentendag openen vele van deze historische pareltjes hun deuren voor het publiek. Eén monument verdient speciale aandacht: de iconische Domtoren in Utrecht. De toren stond vanwege renovatiewerkzaamheden lang in de steigers stond. Inmiddels is dit 112 meter hoge meesterwerk gelukkig weer in volle glorie te bewonderen. Op zaterdag 13 september kun je de toren beklimmen tussen 10:00 en 16:30 uur. Hier wacht je een adembenemend uitzicht over de stad en ver daarbuiten.

Landgoed Zonnestraal in Hilversum

Bezoek het indrukwekkende Landgoed Zonnestraal tijdens Open Monumentendag op zaterdag 13 september (10:30-13:00 uur). Dit voormalige sanatorium is een prachtig voorbeeld van functionalistisch design. Geniet van boeiende rondleidingen (start 10:30 en 12:00 uur bij Brasserie Zonnestraal) door dit rijksmonument uit 1928-1931. Combineer je bezoek vervolgens met een heerlijke, verfrissende wandeling door de uitgestrekte bossen of de heide in de directe omgeving.

Binnenhof in Den Haag

Den Haag vinden wij een heerlijk ruimtelijke en groene stad. Je vindt er prachtige brede lanen, met aan weerszijden statige villa’s en lommerrijke stadsparken. In een van onze blogs over onze koninklijke hofstad staat onze top 10 van bezienswaardigheden. Uiteraard staat daar het Binnenhof ook bij. Maar dit prachtige monument wordt momenteel gerenoveerd en is daardoor gesloten voor publiek. Behalve dan op zaterdag 13 september! Wil je hier naar toe dan moet je je tickets vooraf online boeken (gratis). Wees er snel bij want er is veel animo voor dit monument.

Barak 1B bij Kamp Vught

Een tijdje terug maakten we een fraaie wandeling bij de Vughtse Lunetten. De route voerde ondermeer langs het voormalige concentratiekamp Vught. We brachten een bezoek aan het museum en aan barak 1B: de enige overgebleven authentieke barak. In de barak word je meegenomen door vier periodes, te beginnen met de jaren 43 en 44 van de vorige eeuw toen het kamp nog een concentratiekamp was. In de periode direct na de bevrijding van Zuid-Nederland werd het kamp een interneringskamp. Ook werd het een tijdelijke opvang voor mensen in de grensstreek. In de jaren 50 kwamen 3.000 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen er (noodgedwongen) verblijven. Barak 1B is open voor het publiek op zondag 14 september van 13.00u tot 17.00u.

Gravensteen in Zierikzee

Het kleine en gezellige havenstadje Zierikzee is een groot openluchtmuseum. Met maar liefst 558 beschermde panden is het de achtste monumentenstad van ons land. Zo zijn er twee indrukwekkende stadspoorten. Bijzonder is ook de stadsgevangenis Gravensteen. Deze 500 jaar oude gevangenis heeft een cellencomplex uit 1526. Op 14 september kun je de vele inscripties in de houten wanden bewonderen. Het zijn verhalen van gevangenen die zij door de eeuwen heen hebben opgeschreven.

Abdij Rolduc in het Limburgse Kerkrade

Abdij Rolduc is het oudste klooster en het grootste religieuze monument van Nederland. Het UNESCO-monument is tevens een perfecte uitvalsbasis voor de mooiste wandelingen en fietstochten in het heuvellandschap van Zuid-Limburg. Want je kunt er zelfs overnachten! Een mooie plek voor een lekker weekendje weg. De abdij doet mee aan de Open Monumentendag 2025. Je bent er op zondag 14 september van 10.00u tot 17.00u van harte welkom.