Op een prachtige, zonnige winterdag wilde mijn vrouw graag schaatsen op de Gouwzee bij Monnickendam. Ik begeef me nooit op glad ijs. Dus ik zocht daarom voor mijzelf een mooie wandeling uit. Zo kon vrouwlief genieten van de ijspret en ik van het leuke stadje Monnickendam. Omdat het ijs op de Gouwzee niet zo geweldig was, stopte ze al snel. Wij konden daarom deze prachtige wandeling in het winterlandschap samen maken. Wel zo gezellig!
Geschiedenis van Monnickendam
In de 13e eeuw kwamen monniken vanaf het eiland Marken naar het vasteland. Ze bouwden een dam als bescherming tegen de zee. Hier komt de naam van de stad dus vandaan. Zij stichten de eerste woonkern langs de zeedijk.
Vroeger lag Monnickendam aan de voormalige Zuiderzee. Hierdoor heeft de stad in de 16e en 17e eeuw een grote bloeiperiode gekend. De vele monumentale huizen in het centrum herinneren hier nog aan. Natuurlijk was de visserij belangrijk. Maar ook de handel over het water bezorgde Monnickendam grote voorspoed. Daarom waren er veel scheepswerven in de haven van de stad.
Een fraaie wandeling door Monnickendam
We lopen de zogenaamde Troeterroute. Dit is een leuke wandeling door het historische centrum van Monnickendam. Ook gaat de wandeling door het recreatiegebied Hemmeland. Dat stuk is voor ons helemaal onbekend. Via de oude zeedijk en de zuidrand van de stad komen we weer bij het beginpunt. Het is een met blauwe pijlen gemarkeerde wandeling van ongeveer 8 kilometer.
Grote of Sint-Nicolaaskerk
Direct bij de start valt ons de Grote of Sint-Nicolaaskerk al op. Hij staat aan de rand van het oude centrum van de stad. Iets na 1400 begon men met de bouw van dit immense heiligdom. Volgens ons passen alle inwoners van Monnickendam namelijk wel in de kerk, zo groot is deze.
Het bijzondere aan die kerk is dat hij diende als algemene begraafplaats. Men vermoedt dat er zo’n 30.000 mensen hun laatste rustplaats hebben gevonden in de kerk. In 1830 stopte men met deze traditie.
Museum De Speeltoren
Voordat we de haven van Monnickendam inlopen, wandelen we een klein stukje door. Daar vinden we een mooie toren. Nu is dat het museum de Speeltoren. Alles over de geschiedenis van Monnickendam kom je hier te weten.
Het carillon van de Speeltoren is het meest valse klokkenspel dat je in Europa kunt horen. De oude klokken uit 1595 zijn nooit vervangen of aangepast. Daardoor zijn ze in de loop der tijd steeds onzuiverder gaan klinken. Vroeger werd daar meewarig om gedaan. Nu is Monnickendam trots op de reputatie die het carillon heeft.
De haven van Monnickendam
Hierna lopen we langs de oude binnenhaven. Bij onze fietstochten door het Waterland vinden we hier altijd een leuk lunchplekje. Nu is het ook gezellig, er heerst een soort après-ski sfeer. Veel mensen die hebben geschaatst of hun ijzers nog moeten onderbinden, drinken er een warme choco met slagroom of een Glühwein. De haven is volledig dichtgevroren, maar het ijs is niet geschikt om te schaatsen. Er zijn veel te veel bobbels op het ijs.
De mooiste ophaalbruggen en gevels
Onderweg passeren we fraaie ophaalbruggen. Een bijzonder gezicht om de bootjes die in het water lagen, nu volledig vastgevroren te zien. En het loont de moeite om veel omhoog te kijken. De prachtige monumentale panden hebben de mooiste gevels. Eigenlijk komen we alle soorten wel tegen: trapgevels, klokgevels, tuitgevels en halsgevels. De een nog sierlijker dan de andere. Ook sieren gevelstenen diverse panden op.
Want hoewel Monnickendam niet veel echte hoogtepunten heeft, is de sfeer in dit stadje uniek. Het is dan ook zeker aan te raden om even af te wijken van de wandelroute. Want de diverse zijstraatjes zijn allemaal net zo bijzonder.
Hemmeland
Na het historische centrum lopen we richting het natuur- en recreatiegebied Hemmeland. Het blijkt een populair wandelgebied te zijn vandaag. Want vele Monnickendammers lopen ook die kant op. Ons wandelpad loopt direct langs het water. We zien zo ook wandelaars over het ijs vanuit de haven naar Hemmeland te lopen. Zo kan het natuurlijk ook als het winter is.
In de zomer is het hier heerlijk toeven aan de diverse strandjes. We komen zelfs langs een gezellige strandtent. Nu vallen ons de bomen langs het water vooral op. Door de wind en de vorst zijn de wortels helemaal bevroren. Het is een fraai staaltje natuurlijke ijskunst.
Bij onze wandeling door Hemmeland horen we steeds een bonkend geluid. Het klinkt best wel hard. Maar het kan niet van een autoweg zijn. We hebben geen idee wat het geluid veroorzaakt. Totdat we de “noordkaap” van deze landtong hebben gerond. Dan zien we iets waar Monnickendam in de winter om beroemd is.
IJszeilers
We zien vele ijszeilers over het ijs vliegen, want hard gaat het. De forse wind stuwt de zeilers vooruit. Hun ijzers bonken over de vele bobbels op het ijs. Dat veroorzaakt dus het doffe geluid dat we eerder hoorden. Monnickendam geldt als het Nederlandse centrum voor ijszeilen. Een sport die al sinds 1600 wordt beoefend.
We zien ijszeilboten in diverse maten en soorten. Ook zien we ijssurfers op het ijs. Zelfs een oude T-Ford rijdt rondjes op de Gouwzee. De bestuurder maakt graag met belangstellenden een kort rondje. Zo verdient hij een aardig bedrag vandaag.
Langs de Ooster Ee terug
Hoewel we geen genoeg krijgen van het kijken naar de ijszeilers, lopen we door. Over de dijk lopen we nog een stukje zuidwaarts. Hier hebben we ook een mooi uitzicht op dit prachtige spektakel. Dan lopen we langs het meertje De Poel en daarna de Ooster EE terug. Dit is het domein voor de schaatsers. Het ijs is er veel beter dan op de Gouwzee.
De nieuwbouwwijken aan de zuidkant van Monnickendam liggen op een perfecte locatie. We zien mensen hun voordeur uitlopen, de schaatsen onderbinden en vertrekken voor een tocht. Ideaal om zo dicht bij natuurijs te wonen.
Wij komen weer uit in het historische centrum. Nu lopen we echt langs de Grote Kerk terug naar onze auto. Dan valt nog beter op dat die naam zeer terecht gekozen is. Wat een omvang voor zo’n klein stadje! Wij hebben een prachtige wandeling gemaakt en genoten van Oer-Hollandse tradities op het ijs.
Andere leuke dingen om te doen in en rond Monnickendam
Wij beleefden Monnickendam op een winterse schaatsdag. Daarnaast was het ook nog midden in de coronatijd. Dus we hebben lang niet alles gedaan of gezien wat normaal in Monnickendam mogelijk is. We geven je daarom nog een paar leuke suggesties voor andere activiteiten.
Bierderij Waterland
Monnickendam heeft een eigen bierbrouwerij met een gezellig proeflokaal. In de zomer kun je op het zonnige terras aan het water van de lekkerste biologisch gebrouwen biertjes genieten. Wat dacht je bijvoorbeeld van een Marker Maagd of een Monnicker Moker? Meer informatie over de bierbrouwerij van Monnickendam.
De Monnickendammer Visdagen
Ieder jaar vinden op diverse vrijdagen in juli en augustus de Monnickendammer Visdagen plaats. In de binnenhaven geniet je van Oud Hollandse ambachten en visserskoren. Natuurlijk wordt er ook vis gerookt. Op de streekmarkt kun je de lekkerste dingen kopen. Wie van folklore en traditie houdt, moet zeker een keer de Monnickendammer Visdagen bezoeken.
Varen over de Gouwzee en het IJsselmeer
Wat is leuker dan om met een traditionele kotter over het water te varen? Vanuit Monnickendam kun je in het zomerseizoen met een boot mooie tochten maken. Zo zie je de gezelligste dorpen aan de voormalige Zuiderzee vanaf het water. Je kunt dit natuurlijk ook doen met een huurboot. Dan ben je vrij om je eigen route te bepalen en aan te leggen waar je wilt.
Zaanse Schans, Volendam en Marken bezoeken
Vlakbij Monnickendam liggen de voormalige vissersdorpen Volendam en Marken. Daarnaast is de Zaanse Schans niet ver weg. Absoluut een bezoek waard om te genieten van puur Nederlandse folklore. Vanaf Volendam vaart bijvoorbeeld regelmatig een veerboot naar het voormalige eiland Marken. Leuk om mee te maken! We schreven er al eens een blog over.
Fietsen door het prachtige Waterland
Monnickendam ligt in het Waterland. Een streek met pittoreske dorpen zoals Durgerdam, Zunderdorp, Broekergouw, Holysloot en Katwoude. Tussen de dorpen vind je de groene polders met hun vele slootjes. Met de fiets kun je zelf de leukste routes uitstippelen aan de hand van de fietsknooppunten. In de zomer is dit een van onze favoriete fietstochten.
Monnickendam bezoeken: alle praktische informatie
Met deze praktische tips weet je alles voor een heerlijk dagje Monnickendam:
Bereikbaarheid en parkeren
- Monnickendam ligt niet ver van Amsterdam. Na de afslag Volendam op de A10 is het minder dan 15 rijden over de provinciale weg N247. Je kunt je auto het beste direct bij binnenkomst in Monnickendam parkeren op het gratis parkeerterrein aan de Bolwerk. Dit ligt tegenover de Grote Kerk.
- Vanaf treinstation Amsterdam Centraal brengen buslijnen 312 en 314 richting Edam-Hoorn je in ruim 20 minuten aan de rand van Monnickendam (halte Bernhardbrug). Hiervandaan loop je zo het compacte centrum in.
Horeca in Monnickendam
- In de stad vind je vooral aan de haven de leukste horecagelegenheden. Tijdens coronatijd is er vanzelfsprekend alleen een take-away-service mogelijk. Op zonnige dagen zijn de terrassen aan de haven gezellig en drukbezocht.
- Wil je overnachten in Monnickendam? Er zijn enkele hotels. Daarnaast vind je de gezelligste vakantiehuisjes en suites. Die worden vooral door particuliere verhuurders aangeboden. Dit is het aanbod van accommodatie in Monnickendam.
Wil je Monnickendam en omgeving met iemand anders verkennen, maar weet je niet met wie? Word klupper en vind nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
