Vroeger leerden we op school: de Rijn komt ons land binnen bij Lobith. We wilden dat eens met eigen ogen zien. Vanuit het prachtige ’s-Heerenberg maakten we een fraaie fietstocht langs de Rijn. We pikten een klein stukje Duitsland mee. We zagen prachtige uiterwaarden, pittoreske plaatsjes en diverse steenfabrieken. Natuurlijk eindigden we onze fietsroute met een mooi stuk door het imposante Bergherbos. Wil je een leuke grensoverschrijdende fietstocht maken, dan is dit zeker een goede tip. Onderweg kwamen we tot een verrassende ontdekking!
Fietstocht langs de Rijn start in ‘s-Heerenberg
In het Montferland in de Achterhoek ligt het charmante stadje ’s-Heerenberg. Het ligt als het ware tegen de Duitse grens aangeplakt. Omdat we hier een lang weekend doorbrengen, wordt dit het startpunt van onze fietstocht langs de Rijn. Met de knooppuntenplanner van Route.nl hebben we een eigen tocht samengesteld. Vanaf Emmerich volgen we een lange tijd de Rijn. We zijn benieuwd wat ons te wachten staat.
Het is nog erg koud als we op onze fietsen stappen. De handschoenen kunnen we zeker wel aantrekken. In het historische centrum van ’s-Heerenberg komen we zo vroeg nog niemand tegen. Het is een prachtig stadje, met veel fraaie gebouwen. Het meest bekende en bezienswaardige is Huis Bergh, het kasteel aan de rand van de stad.
Bratwurst oder Currywurst?
Zonder dat we er erg in hebben, fietsen we al snel in Duitsland. Het valt ons pas op als we bij het volgende fietsknooppunt aankomen. Hier zijn de bordjes in het rood. We fietsen door een verlaten bos naar de rand van de Duitse stad Emmerich am Rhein. Op de Rijnpromenade zien we de diverse Duitse eettentjes. Ze adverteren allemaal dat ze de lekkerste Bratwurst en Currywurst verkopen. En hoewel het nog vroeg is, zien we diverse Duitsers zich al te goed doen aan die typisch Duitse snacks.
Vanaf de promenade hebben we een fraai uitzicht op de binnenhaven. Daarnaast zien we de imposante hangbrug over de rivier. Met een overspanning van 500 meter en een totale lengte van 1228 meter is dit de langste hangbrug van Duitsland. Langs de promenade ligt ook de Sankt Martinikerk. In de Tweede Wereldoorlog is die bij een Brits bombardement volledig verwoest. Net als bijna de volledige binnenstad van Emmerich. Na de oorlog is alles weer gerestaureerd.
De Rijn stroomt Nederland in bij Spijk
We fietsen de stad weer uit en komen in het natuurgebied Emmericher Ward. Een van de zes kleine natuurgebieden rondom Emmerich. Wij fietsen over de dijk. Hier lag vroeger de spoorlijn van Zevenaar naar Kleef. Via een veerpont werden de treinen naar de overkant gebracht. Maar die verbinding bestaat al een tijd niet meer. Hoog boven ons zien we de kerk van Hoch-Elten. Gelukkig hoeven we daar niet naartoe, want dat zou een forse klim betekenen.
En dan ontdekken we dat de Rijn helemaal niet bij Lobith ons land binnenkomt. Spijk is de eerste Nederlandse plaats die we zien langs de rivier. Hier ligt de grens tussen Duitsland en Nederland in het midden van de rivier. De Rijn is echt “volledig Nederlands” bij Millingen aan de Rijn. Vanaf hier liggen de noord- en zuidoever op Nederlands grondgebied.
Steenfabrieken
Fietsend over de dijk bij Spijk zien we een steenfabriek liggen. In deze regio, de Liemers genaamd, stonden honderden jaren lang vele steenfabrieken. In de uiterwaarden was de belangrijkste grondstof klei volop aanwezig. Ieder jaar hadden de rivieren bij overstromingen een dun laagje klei in de uiterwaarden achtergelaten. Die was heel geschikt om er stenen van te bakken.
Vroeger was het stenen bakken een arbeidsintensief en zwaar werk. Door de mechanisering en automatisering is dat helemaal veranderd. Nu is de eerste mensenhand die de steen vastpakt, de metselaar. Het aantal steenfabrieken is in de afgelopen tijd sterk afgenomen. Momenteel zijn er in de Liemers nog vier over.
We zien als monument ter herinnering aan vervlogen tijden een oude hijskraan langs de dijk. Die kraan diende om de schepen te laden met de stenen en voor het lossen van steenkool en zand. Binnendijks lag sinds 1900 de Hollandsch-Duitsche Steenfabriek. Met een voor die tijd vooruitstrevende railconstructie kon de kraan zijn werk doen. De bouw kostte het toen forse bedrag van bijna 15.000 gulden.
Tolkamer
Verderop rijden we het plaatsje Tolkamer binnen. Aan de Rijnboulevard zien we gezellige restaurants. Bij de meeste staat een lange rij voor een warme beker koffie. Want hoewel het zonnetje nu aardig schijnt, is het nog ontzettend fris. Wij hebben vooral koude voeten. Daar helpt die koffie ook niet tegen.
Vroeger was dit de plek waar alle binnenvaartschepen moesten aanleggen. In de Tolkamer moesten zij de tol betalen over de vracht die ze invoerden vanuit Duitsland. Dat is al lang geleden afgeschaft. Nu liggen vooral rondvaartboten langs de kade. Werkeloos te wachten op coronavrije tijden, zodat zij weer passagiers kunnen meenemen voor een reisje over de Rijn.
Recreatiegebied De Bijland
Onze tocht gaat verder door het recreatiegebied De Bijland. We passeren veel jachthavens waar de boten nu nog in de stalling liggen. In de zomermaanden is dit een populair watersportgebied. We passeren diverse strandjes. Momenteel zijn ze nog verlaten, want het is veel te koud. Maar later dit jaar nodigt het kraakheldere water uit voor een afkoeling.
We komen uit bij de pont die ons naar Millingen aan de Rijn kan brengen. Maar in het laagseizoen vaart het veer niet veel. We moeten meer dan een uur wachten op de oversteek. Dan laten we dit ongeplande uitstapje zitten. We fietsen daarom verder ons rondje om de plassen van De Bijland.
Het is een prachtig stukje natuur waar we langs fietsen. Wat heeft Nederland toch verrassende plekken! Langzaam maar zeker verlaten we het watergebied van de Rijn en de uiterwaarden. Door een polderlandschap fietsen we richting het Duitse grensplaatsje Elten. Na de Tweede Wereldoorlog was Elten bijna 20 jaar Nederlands grondgebied. Als compensatie voor de Duitse bezetting kregen we Elten toebedeeld. In 1963 kwam hieraan een einde en werd Elten weer Duits. De nacht van de overgang hebben vele exporteurs vrachtwagens vol met boter in Elten geparkeerd. De dag erna waren ze in Duitsland en hoefden ze geen invoerrechten te betalen. Deze “Eltense Butternacht” kostte de Duitse staatskas ongeveer 60 miljoen.
Bergherbos
Vanuit Elten kruisen we de snelweg tussen Arnhem en Oberhausen. We zijn weer op Nederlands grondgebied. We zien de glooiende akkergebieden rondom Stokkum liggen. Daarna rijden we het prachtige Bergherbos in. De dag ervoor hadden we hier gewandeld. Maar de fietspaden lopen over weer heel andere stukken. Zo ontdekken we nieuwe stukken die allemaal even mooi zijn.
Aan de rand van het Bergherbos fietsen we langs een parkeerplaats. Hij staat helemaal vol. Vooral mountainbikers maken er gebruik van, zien we. Ze komen nu terug van hun rondje en laden de fietsen op hun fietsendragers.
Einde van de fietstocht langs de Rijn
We zijn aan de rand van het leuke plaatsje Zeddam. Voor de volgende dag hebben we een wandeling gepland die ook door dit dorp gaat. Daarom besluiten we nu rechtstreeks naar ’s-Heerenberg te fietsen. Het laatste stuk levert ons nog een paar korte klimmetjes op. Maar dan dalen we af in volle vaart richting ons startpunt.
Zonder zadelpijn, maar nog steeds met koude voeten, komen we bij ons verblijf. We hebben een prachtige fietstocht gemaakt langs de Rijn. We hebben veel gezien en ook veel geleerd. Wat is Nederland toch verrassend mooi! En op de fiets konden we een grote afstand overbruggen. Zo zagen we een grote variëteit aan landschappen aan ons voorbijtrekken.
Praktische info fietstocht langs de Rijn
- De totale fietsafstand van de fietstocht langs de Rijn is ongeveer 50 kilometer. De hele route loopt langs zogenaamde fietsknooppunten. Op de foto hierboven hebben we de route afgebeeld. Het start- en eindpunt is fietsknooppunt 81 in ’s-Heerenberg.
- Een klein stukje van deze fietstocht langs de Rijn gaat over Duits grondgebied. De knooppunten zijn in Duitsland in het rood gemarkeerd.
- Tijdens de fietstocht langs de Rijn kom je regelmatig prima gelegenheden tegen om wat te eten of te drinken. Vooral op de Rijnkade bij Tolkamer vind je diverse gezellige plekken voor een tussenstop. In verband met de coronamaatregelen was het nu alleen mogelijk om iets te bestellen via de take-away-service.
- Wil je deze fietstocht met iemand anders maken maar weet je niet met wie? Wordt klupper en vindt nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
