Wij reizen al jaren door Europa. We kennen veel bekende plekken en verborgen parels. Vaak zoeken we het avontuur ver weg. Maar wat als het moois zo dichtbij is? In het zuiden van Duitsland ligt een regio die ons telkens weer weet te verrassen. We bezoeken dit keer tien veelal onbekende bezienswaardigheden van Baden-Württemberg. Wandelend door heuvels vol wijngaarden en fruitboomgaarden, ontdekken we dat een actieve levensstijl en volop genieten hier perfect samengaan. We struinen door historische straten en ontdekken kastelen die een verhaal vertellen. Verder doet ons een bijzonder natuurfenomeen in de Donau verbazen. Dat levert tien verrassende reistips voor Baden-Württemberg op.
Baden-Württemberg: twee staten, één hart
Baden-Württemberg is, zoals we het nu kennen, een relatief jonge deelstaat. Het ontstond na de Tweede Wereldoorlog in 1952. Toen besloten de inwoners van de twee historische staten Baden en Württemberg om samen te komen. Maar de wortels van de regio liggen veel dieper. Al eeuwenlang waren Baden en Württemberg twee aparte landen met elk hun eigen cultuur en identiteit. Baden, in het westen, was van oudsher gericht op Frankrijk. De keuken en architectuur hebben er een vleugje Franse flair. Württemberg, in het oosten, was meer een land van kastelen en bergen. Het hart van de staat vormt de Schwäbische Alb. Die verschillende karakters zijn vandaag de dag nog overal voelbaar. We proeven het in de keuken, zien het in de bouwstijl en horen het in de dialecten. De mix van deze twee werelden maakt het gebied zo rijk en gevarieerd. En daarmee is een vakantie in Baden-Württemberg een genot.
Tien verrassende reistips voor Baden-Württemberg
We dachten dat we de regio al aardig kenden. Maar tijdens onze reis ontdekken we steeds weer iets nieuws. Hier zijn de tien verrassende reistips voor Baden-Württemberg.
Rottweil, stad van torens en honden
Onze reis brengt ons naar Rottweil. Het is een alleraardigst plaatsje dat in de verte al opvalt door een moderne toren. In het historische centrum wanen we ons in de middeleeuwen. Het is hier rustig. We wandelen langs kleurrijke gebouwen en statige koopmanshuizen. De meeste daarvan hebben prachtige façades. We hebben geluk: we mogen bij hoge uitzondering de Schwarzer Tor binnen. Vanaf de top van deze 13e-eeuwse poort hebben we een spectaculair uitzicht over de stad en de omgeving.
Rottweil is ook de hoofdstad van het Schwäbisch-Alemannische carnaval. Dit ‘Fastnacht’ feest is heel bijzonder. De bewoners dragen handgemaakte houten maskers en kleurrijke kostuums. Het is geen gewoon carnavalsfeest, het is een eeuwenoude traditie die we terugzien in de hele stad.
Op diverse plekken komen we de hond Rottweiler tegen, en niet zonder reden. De stad is de bakermat van dit hondenras. Het waren de Romeinen die hier in de eerste eeuw na Christus een hondensoort achterlieten. De lokale slagers gebruikten deze sterke honden om hun kuddes te drijven en te beschermen. In 1907 werd de eerste Rottweilerclub opgericht, waarna het ras wereldwijd bekend werd.
Maar Rottweil vernieuwt ook. We zien in de verte de futuristische Testturm. Deze toren is een testlocatie voor supersnelle liften en met 246 meter een opvallende verschijning. Het meest spectaculaire moet nog komen. Er wordt momenteel een hangbrug gebouwd die vanuit Rottweil naar de toren loopt. Deze hangbrug wordt met een lengte van ruim 600 meter een van de langste van Duitsland.
De Donau valt droog
De Donau, een van de grootste rivieren van Europa, loopt ook naar Nederland. Het klinkt onwaarschijnlijk, maar het klopt. We zijn in de buurt van Tuttlingen, waar de rivier een geheimzinnig spel speelt. Op deze plek, de zogenaamde Donauversinkung, verdwijnt de rivier in de grond. Het water stroomt weg via zinkgaten en spleten in de bodem. Er ligt hier namelijk poreus kalksteen. Via onderaardse kanaaltjes bereikt het water uiteindelijk de Aach-bron, niet ver van de Bodensee. Van daaruit stroomt het in de Rijn, die bij Lobith ons land binnenkomt.
We wandelen langs de oever en zien het vreemde fenomeen met eigen ogen. Het heeft een paar dagen flink geregend en de rivierbedding staat daardoor niet helemaal droog. Toch zijn de plekken waar het water wegzakt duidelijk te zien. Onze gids wijst ons de ‘verdwijnpunten’ aan: er ligt op zo’n plek veel hout in het water en het water cirkelt rond, altijd aan de rechteroever. Aan het einde van onze tocht steken we de rivier over via grote stenen. We zien dat de Donau hier al bijna volledig droog staat. Het is een wonderlijke ervaring. Daarmee is de Donauversinkung een van de unieke bezienswaardigheden in Baden-Wurttemberg.
Klooster in aanbouw
In de buurt van Meßkirch vinden we een project dat ons terugbrengt naar de vroege middeleeuwen. Het heet Campus Galli. Hier zijn ze bezig met een monnikenwerk: het nabouwen van het 9e-eeuwse klooster van St. Gallen, Zwitserland. En dat doen ze met de materialen en gereedschappen van toen. Het is geen museum, maar een levende nederzetting. Ambachtslieden werken hier dagelijks aan de bouw van het kloostercomplex met huizen, een smidse en een kapel.
We lopen over het terrein en zien hoe de medewerkers met oude technieken planken bewerken. Met de hand hakken ze de bomen tot planken en balken. Het is een zwaar en tijdrovend proces. Ze moeten nog duizenden planken maken voordat de bouw van het volgende huis kan beginnen. Het hele project is gebaseerd op een beroemd kloosterplan uit de negende eeuw. De bouw duurt decennia, maar de reis ernaartoe is minstens zo interessant. Hier zien we de geschiedenis niet in een boek, maar in het echt.
Streuobst Wegle in de Schwäbische Alb
We zoeken een mooie wandelroute en vinden de Streuobst Wegle in de buurt van Mössingen, in de Schwäbische Alb. Dit is een landschap dat golft, een zee van groene heuvels. De route is uniek, we wandelen namelijk langs duizenden fruitbomen. Het project achter de bomen is indrukwekkend. Ze zorgen ervoor dat de oude fruitsoorten niet verdwijnen. De boeren hier planten en verzorgen de bomen al generaties lang, en dat proeven we in de lokale producten.
De route zelf is prachtig. We kijken uit over het weidse landschap en de vele fruitbomen, waar de appels, peren, pruimen en kersen in het juiste seizoen zwaar aan de takken hangen. De uitzichten zijn schilderachtig, met in de verte de bergen en pittoreske dorpjes. Het is de perfecte plek om even te ontsnappen aan de drukte.
Na onze wandeling strijken we neer bij Café Pausa in Mössingen, een welverdiende beloning. We genieten van de lokale specialiteiten. De cider uit de regio is verfrissend, het zuivere appelsap smaakt heerlijk.
Monument van liefde op de Württemberg
Vlakbij Stuttgart ligt de Württemberger berg, een heuvel vol wijngaarden. De uitzichten op de omgeving en de stad Stuttgart in de verte zijn schitterend. Bovenop de heuvel staat een bijzonder gebouw: de beroemde Grafkapel van Württemberg. Het is een monument voor een koninklijke liefde. Koning Willem I liet de kapel in het begin van de 19e eeuw bouwen. Het was een eerbetoon voor zijn vroeg overleden vrouw Catharina Paulownade, dochter van de Russische tsaar. De buitenkant van de kapel is sober en elegant. De binnenzijde is indrukwekkender. De koepel en de ronde vorm zijn geïnspireerd op het Pantheon in Rome. De muren zijn versierd met marmer en mozaïeken. Het is hier stil en sereen.
Na het bezoek aan de kapel lopen we naar buiten. De wind waait zachtjes. Vanaf dit punt hebben we een onvergetelijk uitzicht over de vallei met de stad Stuttgart erin. Het is een prachtig afscheid van een bijzondere plek.
Kasteel Sigmaringen
In de Donauvallei, op een steile rots, staat het Hohenzollern Schloß in Sigmaringen. Dit imposante kasteel is al eeuwenlang de thuisbasis van de vorsten van Hohenzollern. De eigenaars wonen er niet meer, maar het kasteel is nog wel in hun bezit en opengesteld voor bezoekers. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de elfde eeuw, al is er in de loop der eeuwen veel veranderd en verbouwd. Het kasteel overleefde verschillende branden en oorlogen. In de negentiende eeuw kreeg het zijn huidige vorm.
We dwalen door de prachtig gedecoreerde zalen. De kamers zijn rijk versierd met schilderijen, antieke meubels en kostbare tapijten. De zaal met de portretten van alle voorouders is bijzonder indrukwekkend. Het is een levende stamboom, waarin we de geschiedenis van de familie kunnen volgen. Een andere bijzondere ruimte is de trofeeënhal. Hier hangen talloze jachttrofeeën aan de muren, een bewijs van de jachtpassie van de vroegere vorsten. De wapenkamer onder het kasteel is een van de grootste privécollecties van Europa.
Na de rondleiding maken we een wandeling langs de Donau. Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht op het kasteel. Vanaf de rots torent het stoer boven de stad en rivier uit. De weerspiegeling in het rimpelloze water maakt het plaatje compleet. Het is een perfecte afsluiting van ons bezoek. Dit monument is een van de mooiste kastelen van Baden-Württemberg.
Wijnproeven met uitzicht op Stuttgart
De omgeving van Stuttgart staat niet alleen bekend om de auto-industrie. De heuvels rondom de stad zijn bedekt met wijngaarden. Een wijnproeverij in Baden-Württemberg mag dan ook niet ontbreken. We brengen daarom een bezoek aan Weingut Diehl. Het is prachtig gelegen op de Rotenberg. De derde generatie is hier nu actief en beheert zo’n 7,5 hectare aan wijnranken.
De eigenaar ontvangt ons met open armen. Terwijl we proeven, vertelt hij vol passie over hun werk en de wijnen. We beginnen met een glas sekt, de sparkling rosé is heerlijk en fris. Daarna proeven we diverse andere wijnen. Ze smaken zonder uitzondering fantastisch. De witte wijnen zijn fruitig en de rode zijn vol van smaak. Ondertussen genieten we van het uitzicht over de wijngaarden en Stuttgart in de vallei. Het is een perfecte combinatie van proeven en genieten.
Freiburg im Breisgau, hoofdstad van het Zwarte Woud
In de zuidwesthoek van de deelstaat ligt Freiburg im Breisgau, de onofficiële hoofdstad van het Zwarte Woud. Het is een levendige universiteitsstad. Het meest uniek zijn de Bächle, smalle waterkanaaltjes die door de hele binnenstad stromen. Op een warme dag doen we wat de locals ook doen: we nemen plaats op de stoep en steken onze voeten in het koele water. Freiburg heeft nog veel meer te bieden. De historische oude binnenstad is prachtig. De Münster, de kathedraal, is indrukwekkend met zijn gotische toren. We dwalen door de straatjes met de vele terrasjes en genieten van de ontspannen sfeer. Het is een stad vol cultuur en geschiedenis. Wil je Freiburg bezoeken, lees dan onze reistips voor Freiburg.
De Linach-Urachrunde: dwalen door het Zwarte Woud
Het Zwarte Woud is een paradijs voor wandelaars. Overal vind je hier bewegwijzerde routes. Wij kiezen voor de Linach-Urachrunde, een prachtige tocht van een paar uur. De route leidt ons diep het bos in, waar de bomen hoog boven ons uittorenen. Er hangt een dikke mist, wat de omgeving een mysterieuze sfeer geeft. De route is afwisselend. We lopen door dichte bossen en komen af en toe in kleine, pittoreske dorpjes. Het is een heerlijke wandeling, ver weg van de drukte. De rust van de natuur is hier overal voelbaar. Dit is misschien wel een van de mooiste wandelroutes in het Zwarte Woud!
Stuttgart, meer dan alleen auto’s
Onze reis eindigt in Stuttgart, de hoofdstad van Baden-Württemberg. De stad heeft een duidelijke link met de auto-industrie. Hier stond de eerste fabriek van Robert Bosch. Ook vinden we er het hoofdkantoor van Porsche en Mercedes-Benz. Voor liefhebbers zijn de musea van deze merken een absolute aanrader.
Maar Stuttgart heeft meer. In het hart van de stad ligt het Schloßplatz, een groot, open plein waar de bewoners samenkomen. We wandelen er rond en genieten van de levendige sfeer. We bezoeken ook de overdekte markt, de Markthalle, waar we onze zintuigen de kost geven. Hanno bezocht de stad al eerder. Hij schreef deze blog over de bezienswaardigheden van Stuttgart.
Inspiratie voor een vakantie in Baden-Württemberg
Na deze rondreis kunnen we het wel zeggen: Baden-Württemberg heeft ons keer op keer verrast. Met zijn mix van natuur, cultuur en heerlijke lokale producten biedt het voor iedereen iets. We hebben tien van onze hoogtepunten met je gedeeld, maar dit is nog maar het begin. Er wachten nog veel meer verrassende plekken om ontdekt te worden. Wij komen daarom graag snel terug naar de ideale vakantiebestemming Baden-Württemberg.
Veelgestelde vragen over bezienswaardigheden in Baden-Württemberg
Baden-Württemberg ligt in het zuidwesten van Duitsland. Het grenst aan de deelstaten Rijnland-Palts, Hessen en Beieren, en heeft internationale grenzen met Frankrijk en Zwitserland. De regio strekt zich uit van de Bovenrijnvallei en het Zwarte Woud in het westen tot de Schwäbische Alb en de Bodensee in het zuiden en oosten.
De regio is zeer goed bereikbaar. Met de auto kom je er via belangrijke snelwegen zoals de A5, A6 en A8. Het spoornetwerk is uitstekend, met Stuttgart als centraal knooppunt voor ICE- en IC-verbindingen. Vanuit Utrecht kun je in minder dan 7 uur aankomen in Stuttgart. Daarvandaan kun je via regionale treinen snel en gemakkelijk verder reizen of een huurauto nemen. Internationale vluchten landen op luchthaven Stuttgart.
Dat hangt af van je plannen. De lente (april-mei) is ideaal vanwege de bloeiende natuur en de wijngaarden. De zomer (juni-augustus) is perfect voor wandelen, fietsen en zwemmen in de meren. In de herfst (september-oktober) geniet je van de gouden bossen, de wijnoogst en de lokale wijnfeesten.
De belangrijkste bezienswaardigheden zijn divers. De natuurgebieden van het Zwarte Woud en de Schwäbische Alb zijn voor liefhebbers van het buitenleven ideaal. De Bodensee is prachtig met zijn eilandjes en omliggende dorpjes. Daarnaast zijn de vele historische steden en de indrukwekkende kastelen en paleizen een grote trekpleister. Enkele verrassende bezienswaardigheden zijn de drooggevallen Donau bij Tuttlingen, het kloostercomplex Campus Galli bij Meßkirch. Vergeet zeker niet een bezoek te brengen aan het pittoreske Rottweil.
Het kasteel van Sigmaringen is indrukwekkend gelegen op een steile rots boven de Donau. Ean ander prachtig kasteel is Hohenzollern Castle bij Hechingen. Het kasteel, hooggelegen op een bergtop, is een van de meest spectaculaire kastelen in Zuid-Duitsland. Het Paleis van Ludwigsburg, het grootste barokke paleis van Duitsland, is met zijn uitgestrekte tuinen ook zeker een bezoek waard.
Stuttgart is de hoofdstad van Baden-Württemberg. De stad staat bekend om zijn musea zoals die van Mercedes-Benz en Porsche, maar ook om zijn architectuur en parken. Freiburg im Breisgau heeft een prachtige, historische binnenstad en een levendige sfeer. Ook de universiteitsstad Heidelberg, met zijn beroemde kasteelruïne, is zeer geschikt voor een cultuurreis. Een verrassend en bij toeristen nagenoeg onbekende stad is Rottweil. Je vindt er kleurrijke huizen uit de middeleeuwen.
Het is zeker de moeite waard om de heerlijke gerechten uit de Schwabische keuken te proeven. Denk aan Maultaschen (grote ravioli), Spätzle (een pastasoort) en Flammkuchen. Ook de zoete Schwarzwälder Kirschtorte is wereldberoemd. Daarnaast staat de regio bekend om zijn uitstekende witte en rode wijnen. Ook de Sekt is van goede kwaliteit.
Bijna elke stad en dorp heeft een wekelijkse markt, vaak met lokale producten. In de herfst zijn de wijnfeesten erg populair. Van eind november tot de kerst zijn de traditionele kerstmarkten in steden zoals Esslingen, Freiburg en Stuttgart een absolute aanrader.
Voor een unieke viering van carnaval ga je naar Rottweil. Dit kleine en pittoreske stadje viert carnaval volgens een bijzondere, eeuwenoude traditie.
- In Rottweil was onze accommodatie Maiers Johannitterbad Ringhotel. Een uitstekend viersterrenhotel met ruime kamers en vriendelijk, servicegericht personeel. Het ontbijtbuffet is uitgebreid. Dineren in het hotel is ook zeker aan te raden.
- In Stuttgart verbleven we in het Maritim Hotel. Een erg groot hotel en daardoor minder persoonlijk. Wel met uitstekende kamers en veel voorzieningen.
- Rottweil - alle acccommodatie
- Meßkirch - alle accommodatie
- Stuttgart - alle acccommodatie
- Tuttlingen - alle acccommodatie
- Mössingen - alle acccommodatie
- Freiburg - alle acccommodatie
- Zwarte Woud - alle accommodatie
We bezochten het gebied op uitnodiging van het Duits Verkeersbureau, de regio Baden-Württemberg en de steden Rottweil en Stuttgart. De blog hebben we onafhankelijk en objectief geschreven op basis van eigen indrukken.
