Op onze rondreis door de Dordogne gaan we vandaag ver terug in de tijd. We rijden door het glooiende landschap van de vallei van Vézère. Onze eerste stop is bij de grotten van Lascaux. Daar ontdekken we een van de mooiste voorbeelden van prehistorische kunst ter wereld. De schilderingen zijn indrukwekkend: levensecht, bijna mysterieus. Daarna dalen we af in de Grand Roc, een natuurlijke grot vol grillige vormen. De natuur heeft op deze plek in duizenden jaren prachtige kristallen kunstwerken gecreëerd. Het is alsof we hier een onderaardse kathedraal binnenstappen. Beide plekken zijn UNESCO-werelderfgoed.
De tijdloze kunst van de Dordogne
De Dordogne, ook wel bekend als de Périgord, is een van die plekken waar de aarde haar geheimen maar wat graag prijsgeeft. Overal kom je er sporen tegen van een verleden dat duizenden jaren teruggaat. Maar het meest tot de verbeelding sprekend zijn toch wel de vele grotten die verspreid liggen in de regio. Vooral in de vallei van de Vézère zijn unieke vondsten gedaan. Deze streek was eeuwenlang de thuisbasis van onze prehistorische voorouders. En wat ze achterlieten is werkelijk verbluffend: oeroude rotstekeningen en -gravures.
Denk aan plekken als de Grot van Font-de-Gaume, Les Combarelles en Cap Blanc. Elk van deze grotten vertelt een eigen verhaal. Ze laten ons zien hoe de mens in het Paleolithicum leefde, jaagde en dacht. De kunstwerken zijn niet zomaar krabbels. Het zijn gedetailleerde afbeeldingen van dieren waarop de mens in die tijd jaagde. Vooral bizons, mammoeten, paarden, neushoorns en rendieren werden getekend. Soms zien we er ook mysterieuze menselijke figuren of abstracte symbolen. Het is fascinerend om te bedenken dat deze kunst gemaakt werd met primitieve materialen in donkere grotten. En toch, na duizenden jaren stralen ze nog steeds een ongelooflijke kracht uit. In de Dordogne staan we oog in oog met de prachtige kunstwerken van de Cro-Magnonmens.
Maar van alle grotten springt er één echt uit. Dat is de grot van Lascaux. Niet voor niets wordt deze bezienswaardigheid de ‘Sixtijnse Kapel van de prehistorie’ genoemd. Vandaag dalen we af in de grot van Lascaux om de kunstwerken te bewonderen.
Grot van Lascaux, de Sixtijnse Kapel van de prehistorie
De grot van Lascaux ligt verborgen in de heuvels van de Dordogne. Binnenin vinden we meer dan zeshonderd muurschilderingen. Ze zijn gemaakt zo’n 12.000 tot 17.000 jaar geleden. De grot is wereldberoemd vanwege haar uitzonderlijke historische en artistieke waarde.
De ontdekking van de grot van Lascaux
Het verhaal van de grot van Lascaux begint als een avontuurlijk jongensboek. Het is september 1940, de Tweede Wereldoorlog houdt Frankrijk in haar greep. Maar in het rustige dorpje Montignac-Lascaux is er iets heel anders aan de hand. Vier tienerjongens – Marcel Ravidat, Jacques Marsal, Georges Agnel en Simon Coencas – zijn met hun hond in het bos. De hond jaagt een konijn achterna en verdwijnt plotseling in een gat in de grond. De jongens, nieuwsgierig geworden, besluiten te onderzoeken waar de hond gebleven is. Ze verbreden het gat en Marcel daalt af in een smalle schacht. Al snel glijdt hij naar beneden. Hij roept de andere jongens om hem te helpen.
Wat ze daar beneden vinden, overtreft hun wildste fantasieën. Ze komen terecht in een enorme grot, waarvan de wanden en plafonds volledig bedekt zijn met honderden schitterende schilderingen van dieren. Het licht van hun olielampen danst over bizons, paarden, herten en mysterieuze tekens. Ze realiseren zich direct dat ze iets heel bijzonders hebben ontdekt. De jongens houden hun vondst eerst geheim, maar al snel bereikt het bericht van hun ontdekking het dorp. Daarna verspreidt het nieuws over de vondst zich razendsnel. Zo wordt Lascaux een van de belangrijkste archeologische vindplaatsen ter wereld.
Honderden muurschilderingen
Als we de schilderingen van Lascaux bekijken, voelen we ons klein en nederig. Er zijn bijna 2000 figuren, waarvan ongeveer 900 dieren. De rest bestaat uit abstracte tekens en een paar menselijke figuren. De variëteit aan dieren is indrukwekkend: we zien kolossale stieren, elegante paarden die lijken te galopperen, statige herten, krachtige bizons en zelfs een wolharige neushoorn. Wat direct opvalt, is de levendigheid en het realisme van de afbeeldingen. De kunstenaars gebruikten de natuurlijke welvingen van de rotswand om diepte en volume te creëren. Ze schilderden met minerale pigmenten. De kleuren zijn soms verrassend helder en intens, alsof ze gisteren zijn aangebracht.
De grot is verdeeld in verschillende ‘zalen’, elk met een eigen karakter. De Grote Zaal van de Stieren is misschien wel de meest iconische. Hier zien we vier gigantische stieren, tot wel vijf meter lang, omringd door kleinere paarden en herten. Het is een adembenemend schouwspel. Dan is er de Passage en de Schacht van de Dode Man. Daar zien we een zeldzame afbeelding van een mens, liggend voor een bizon.
Wat de schilderingen van Lascaux zo uniek maakt is vooral hun artistieke kwaliteit. De Cro-Magnon kunstenaars waren meesters in hun vak. Ze begrepen anatomie, beweging en perspectief. Het is bijna onvoorstelbaar dat deze complexe kunstwerken zijn gemaakt door mensen die leefden in een primitieve maatschappij. Ze laten ons zien dat onze voorouders niet alleen overlevers waren, maar ook diep spirituele en creatieve wezens.
Ons bezoek aan Lascaux IV
De originele grot van Lascaux is helaas niet meer toegankelijk voor het publiek. Na de ontdekking veroorzaakte de toevloed van bezoekers ernstige schade aan de schilderingen. Ook de installatie van verlichting en luchtcirculatie deed de afbeeldingen geen goed. Schimmels en algen begonnen de kunst aan te tasten. Gelukkig nam de Franse overheid drastische maatregelen en sloot de grot in 1963. Maar hoe kunnen we dan toch van dit wonder genieten?
Het antwoord vinden we in Lascaux IV, ook wel bekend als het International Centre for Parietal Art. Dit is geen gewoon museum. Het is een technologisch hoogstandje en een architectonisch meesterwerk, geopend in 2016. Lascaux IV is een complete en perfecte replica van de originele grot, gebouwd op een steenworp afstand van de echte grot van Lascaux. Alles is hier nagebouwd met de grootste precisie: de afmetingen van de zalen, de reliëfs van de rotswanden en natuurlijk de schilderingen zelf. Met behulp van 3D-scans en de modernste technieken zijn de schilderingen tot in het kleinste detail gereproduceerd.
Wanneer we Lascaux IV binnenstappen, voelen we direct de koele, vochtige lucht van een echte grot. De verlichting is gedimd, net als hoe de Cro-Magnonbewoners de grot verlichtten met hun vetlampen. We wandelen door de verschillende zalen, en het is alsof we de originele grot bezoeken. We staan oog in oog met de gigantische stieren, bewonderen de elegantie van de paarden en proberen de mysterie van de tekens te ontrafelen. Het is een ervaring die al onze zintuigen prikkelt.
Naast de grot zelf biedt Lascaux IV ook een uitgebreide tentoonstellingsruimte. Hier duiken we dieper in de prehistorische kunst, de archeologie en de methoden die gebruikt zijn om deze replica te maken. Interactieve displays, films en virtual reality brengen ons op een nog completere reis door de tijd. We leren over de jagers-verzamelaars die de kunst maakten, hun gereedschappen en hun dagelijks leven. Het is een ongelooflijke prestatie van techniek en wetenschap. Dit museum en de nagebootste grot maken het erfgoed van Lascaux toegankelijk voor iedereen.
Grand Roc: De pracht van kristal
Nog onder de indruk van de prehistorische kunst in Lascaux stappen we in de auto. Een rit van iets meer dan een half uur voert ons door de groene, rustige Vézère-vallei. De weg slingert langs oude dorpjes en kalkstenen hellingen. Dan duikt hij op: een enorme, overhangende rots die recht boven het pad uittorent. We zijn aangekomen bij Grand Roc, een wonder van kalk, water en tijd.
Grot van Grand Roc: een en al verwondering
Onze Nederlandse gids Elisabeth staat ons al op te wachten. Jaren geleden kwam zij in deze streek terecht. De grot van Grand Roc fascineerde haar zo dat ze zich verdiepte in de geologie. Met haar aanstekelijke enthousiasme leidt ze al jarenlang bezoekers door de grot. Ze vertelt dat een Amerikaan jaren later na zijn eerste bezoek weer terugkwam. Hij wilde aan zijn kinderen laten zien waarom hij geoloog was geworden: dankzij de natuurlijke pracht van Grand Roc. Maar ook door de interessante verhalen van Elisabeth.
De grot van Grand Roc is een heel andere ervaring dan Lascaux. Het is geen grot met prehistorische schilderingen, maar een kristalgrot. Hier zien we de adembenemende resultaten van miljoenen jaren van geologische processen. De grot werd in 1924 ontdekt door Jean Maury. Tijdens werkzaamheden aan een steengroeve stuitte op hij een smalle spleet in de rotswand. Wat hij aantrof was een wonderlijke ondergrondse wereld, bezaaid met een enorme variatie aan kristalformaties.
De grot van Grand Roc is relatief klein, maar elke centimeter is gevuld met de meest delicate en indrukwekkende mineralenformaties. We lopen door smalle passages en open zalen, onze ogen constant gericht op de glinsterende formaties om ons heen. De geschiedenis van deze grot is die van water en tijd. Druppel voor druppel heeft het regenwater, verzadigd met mineralen, de rots uitgehold en de meest fantastische structuren gecreëerd.
Schitterende wereld van mineralen
Wat de Grot van Grand Roc zo bijzonder maakt, is de buitengewone variëteit aan kristalformaties. We zien hier niet alleen de klassieke stalactieten (die van het plafond naar beneden groeien) en stalagmieten (die vanuit de grond omhoog komen). Nee, Grand Roc is beroemd om zijn excentrische kristallen, die in alle richtingen groeien, los van de zwaartekracht. Ze lijken op delicate bloemen, dunne naalden of bizarre koralen. We zien de zogenaamde ‘draperieën’, dunne, golvende formaties die lijken op gordijnen van steen, vaak prachtig doorschijnend.
Overal waar we kijken, schitteren de wanden met calcietkristallen. Sommige zijn zo fijn als poeder, andere lijken op bevroren watervallen. De verlichting in de grot is subtiel en accentueert de natuurlijke schoonheid van de formaties, waardoor ze nog meer tot leven komen. We zien ook de karakteristieke ‘macaroni’, lange, holle buisjes die lijken op pasta, en de ‘gours’, kleine bassinnetjes gevuld met kristalhelder water, waar de mineralen zich afzetten in delicate randen.
Het is een surrealistische ervaring om door deze grot te lopen. We voelen ons omringd door pure natuurlijke kunst, gecreëerd over duizenden en duizenden jaren. De stilte in de grot is diep, en we horen alleen het zachte geluid van waterdruppels die op de grond vallen. ‘Mooi hè?’, zegt Elisabeth bij iedere bijzondere formatie. Wij kunnen haar alleen maar gelijk geven.
Een reis door de Dordogne vol verrassingen
Onze reis door de Dordogne komt hiermee tot een einde. We hebben Sarlat bezocht en de prachtige tuinen van Marqueyssac ontdekt, om maar eens enkele hoogtepunten van de Perigord Noir te noemen. En op onze reis naar de Dordogne maakten we een tussenstop in het prachtige Bordeaux. Daar was voor ons Cité du Vin een van de onbetwiste bezienswaardigheden. Zo hebben we ervaren dat dit deel van Frankrijk veel te bieden heeft. Geschiedenis, cultuur, natuur, je vindt het hier allemaal!
Veelgestelde vragen over de grot van Lascaux & Grand Roc
Lascaux ligt in de Dordogne (Périgord Noir), in het zuidwesten van Frankrijk. Je vindt het Internationaal Centrum voor Pariëtale Kunst - Lascaux IV net buiten het gezellige dorpje Montignac-Lascaux.
De Grot van Grand Roc ligt ook in de Dordogne, in de vallei van Vézère. De grot ligt dicht bij het dorpje Les Eyzies-de-Tayac-Sireuil. Het is gemakkelijk te combineren met een bezoek aan Les Eyzies zelf, dat bekendstaat als de ‘hoofdstad van de prehistorie’.
LLascaux is het gemakkelijkst te bereiken met de auto. Volg de borden naar Montignac-Lascaux. Er is voldoende parkeergelegenheid bij Lascaux.
Grand Roc ligt direct aan de D706, even buiten Les Eyzies-de-Tayac-Sireuil. Ook hier is ruime parkeergelegenheid aanwezig.
Te voet/fiets: als je in Les Eyzies verblijft, kun je de grot ook te voet of met de fiets bereiken, aangezien het op loop-/fietsafstand van het centrum ligt.
Lascaux IV (de replica). Deze grot is speciaal gebouwd voor bezoekers en heeft brede paden. Hoewel je je in een nagebouwde ondergrondse omgeving bevindt met gedimd licht, voelt het door de opzet en de ruimte zelden claustrofobisch aan. Er zijn geen extreem smalle doorgangen.
Grand Roc. Deze natuurlijke grot kan op sommige plekken wat smaller zijn, maar over het algemeen zijn de gangen goed begaanbaar en voorzien van verlichting. Er zijn geen 'kruip door-sluip door' passages. Als je echter erg gevoelig bent voor claustrofobie, is het altijd goed om dit ter plaatse te beoordelen. Of neem contact op met de attractie voor specifieke vragen over afmetingen en doorloop.
- De Grote Zaal van de Stieren. De indrukwekkende en iconische schilderingen van kolossale stieren, paarden en herten.
- De Schacht van de Dode Man. Een zeldzame en intrigerende scène met een menselijke figuur, een bizon en een neushoorn.
- De gedetailleerde replica. De ongekende precisie waarmee de originele grot is nagebouwd is al een bezienswaardigheid. Inclusief reliëfs en kleuren, waardoor het voelt als een bezoek aan de echte grot van Lascaux.
Het moderne interpretatiecentrum. De interactieve tentoonstellingen, 3D-films en virtual reality-ervaringen die dieper ingaan op de prehistorische kunst en het leven van de Cro-Magnonmens.
De originele Grot van Lascaux is sinds 1963 gesloten voor het publiek, en wel om een heel belangrijke reden: het behoud van de prehistorische kunstwerken. Door de vele bezoekers en de installatie van verlichting werd het microklimaat in de grot verstoord. Dit had gevolgen voor de afbeeldingen. Om deze onvervangbare prehistorische schatten te redden, besloot de Franse overheid de originele grot te sluiten. Met behulp van moderne technieken is er een levensechte replica van de grot gebouwd. Deze replica biedt bezoekers een bijna identieke ervaring zonder de originele kunstwerken in gevaar te brengen. Het is een compromis dat noodzakelijk was om dit unieke werelderfgoed voor toekomstige generaties te behouden.
- De unieke kristalformaties. Vooral de ‘excentrieke kristallen' die in alle richtingen groeien, en de delicate 'macaroni' en 'draperieën'.
- De overvloed aan calcietkristallen. De glinstering en variëteit van de mineralen op de wanden en plafonds.
- De natuurlijke kunst: Het zien van miljoenen jaren van geologische processen samengebald in één prachtige, relatief kleine grot.
- De ligging. De grot ligt strategisch in de vallei van Vézère. Het uitzicht op de omgeving is prachtig.
Naast de grot van Lascaux en Grand Roc is de Dordogne rijk aan andere grotten. Enkele aanraders zijn:
- Grot van Font-de-Gaume (Les Eyzies). Een van de weinige originele grotten met prehistorische schilderingen die nog te bezoeken zijn (beperkte toegang, vooraf boeken essentieel!).
- Grot van Les Combarelles (Les Eyzies). Bekend om zijn gedetailleerde prehistorische gravures.
- Grotte du Sorcier (St-Cirq). Kleinere grot met prehistorische gravures, waaronder de beroemde "Tovenaar".
- Gouffre de Padirac (iets verder weg gelegen). Een spectaculaire ondergrondse rivier die je per boot verkent, met indrukwekkende druipsteenformaties.
- Grot van Rouffignac. Bekend als de "grot met de honderd mammoeten", te verkennen met een ondergronds treintje.
Naast de grotten is de Dordogne een paradijs voor cultuur-, natuur- en liefhebbers van culinaire specialiteiten:
- Bezoek Sarlat-la-Canéda. Een prachtig middeleeuws stadje met geplaveide straatjes, een levendige markt en een unieke sfeer.
- Verken kastelen. Denk aan het imposante Château de Beynac of het schilderachtige Château de Castelnaud.
- Kanovaren op de Dordogne of Vézère. Een geweldige manier om de landschappen en kastelen vanaf het water te bewonderen.
- Wandelen of fietsen. Er zijn talloze prachtige wandel- en fietsroutes door de valleien en bossen.
- Proef de lokale gastronomie: Geniet van truffels, foie gras, walnoten, aardbeien en heerlijke wijnen.
- Bezoek middeleeuwse dorpjes, zoals Domme (met panoramisch uitzicht), La Roque Gageac (tegen een klif gebouwd) en Beynac-et-Cazenac.
- Bezoek de tuinen van Marqueyssac. Een prachtige tuin met vele buxussen en een fantastisch uitzicht over de vallei.
- Ontdek prehistorische vindplaatsen: Naast de grotten zijn er musea zoals het Nationaal Museum van de Prehistorie in Les Eyzies.
- Wij verbleven in Sarlat enkele dagen in het hotel Le Compostelle. Prima hotel, op loopafstand van het centrum en met een privéparkeerplaats. Een andere goede suggestie is hotel Couleuvrine.
- Overige accommodatie in Sarlat
- In Les Eyzies overnachtten we in het 4-sterren hotel Les Glycines. Wat een mooie suite kregen we daar, met uitzicht op de mooie tuin! Deze accommodatie ligt dichtbij de Grand Roc. De grot van Lascaux ligt ook niet ver weg van dit hotel (half uur rijafstand).
- Andere accommodatie in Périgord Noir.
We bezochten de verschillende bezienswaardigheden van Périgord Noir op uitnodiging van de regio Nouvelle-Aquitaine en Sarlat Tourisme. De inhoud van deze blog hebben wij onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
