Bezoek een molen tijdens de Nationale Molendag 2023

Op zaterdag 13 en zondag 14 mei 2023 is het Nationale Molendag. Bij ongeveer 850 wind- en watermolens zijn tijdens het weekend open voor bezoekers. Bij veel molens kun je een rondleiding krijgen. Daarnaast organiseren veel molens allerlei andere activiteiten. Een ideale kans om te genieten van typisch Nederlands cultureel en industrieel erfgoed. Want molens hebben eeuwenlang een belangrijke rol gespeeld bij de constante strijd tegen het water. Nu zijn de meeste molens niet meer in gebruik. Maar ze zijn iconisch voor ons land.

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat molenliefhebbers zich verenigden in De Hollandsche Molen. Dit met als doel de ruim 1200 molens in ons land in stand te houden. De vereniging doet dit samen met het Gilde van Molenaars, dat vorig jaar 50 jaar bestond. Maar ook met de hulp van vele duizenden betrokken vrijwilligers en broodnodige donateurs.

Geschiedenis van de molen

In de 13e eeuw verschenen de eerste molens in ons landschap. Ze waren vooral in gebruik voor het malen van graan. Vanaf de 15e eeuw gebruikt men molens daarnaast voor de bemaling van polders. Deze poldermolens hebben ervoor gezorgd dat Nederland groeide. Door het volledig droog malen van meren ontstonden nieuwe landbouwgebieden, zoals de Schermer, de Purmer en de Beemster.

Door de ligging van grote delen van ons land onder het zeewaterniveau, speelden de poldermolens een belangrijke rol tegen overstromingen. Molens zorgden ervoor dat we droge voeten konden houden.

Vanaf de 17e eeuw neemt het aantal molens in ons land fors toe. Aan het einde van de 19e eeuw zijn er meer dan 9.000 molens actief. Naast het malen van graan kwamen er steeds meer industriële toepassingen bij. Molens waren belangrijk bij het zagen van boomstammen, het produceren van verf en het persen van olie. Vooral in de Zaanstreek en Amsterdam hadden molens die functie. Zo groeiden deze steden uit tot de eerste industriële centra van ons land. Bedrijfjes hielden zich bezig met het persen van olie, het maken van verf of het zagen van boomstammen. Op het hoogtepunt had de regio Zaandam bijna 600 molens in gebruik.

Door technologische ontwikkelingen vervalt de functie van veel molens in de 20e eeuw. Na de Tweede Wereldoorlog draait er bijna geen windmolen meer. Gelukkig groeit dan het besef dat molens hebben bijgedragen aan onze welvaart. Daardoor blijven veel molens gelukkig behouden als belangrijk toonbeeld van industrieel erfgoed in ons land.

Typen molens

Er zijn diverse typen molens in Nederland. Wipmolens, bovenkruiers, middenkruiers, onderkruiers, standerdmolens en grondzeilers zijn bekende typen. Op de Nationale Molendag zie je wellicht enkele verschillende varianten. De molenaar legt je graag uit welke molen hij bedient en hoe deze zich onderscheidt van andere soorten molens.

De meeste molens draaien op de wind en zijn dus windmolens. Daarnaast kan water ook voor de aandrijving zorgen. Deze watermolens beschikken over een groot waterrad. Maar er kwamen ook rosmolens voor. Hier zorgde een paard of ezel voor de noodzakelijke energie.

Molens op grijsopreis.nl

Bij onze wandelingen, fietstochten en stedentrips in eigen land hebben we al veel molens gezien. Op het volgende kaartje hebben we die molens afgebeeld. Als je op de desbetreffende molen klikt, kom je bij de blog met meer informatie. Zo kun je gemakkelijk een wandeling of fietstocht maken langs de mooiste molens. En dat hoeft natuurlijk niet alleen tijdens het weekend van de Nationale Molendag van 2023. Dat kan het hele jaar door! Als de blauwe wimpel wappert zijn bezoekers altijd welkom.

Informatie over de Nationale Molendag 2023

Hier vind je meer informatie over de Nationale Molendag. Je kunt op deze pagina via diverse zoekcriteria kijken welke activiteiten plaatsvinden bij molens in een bepaalde provincie.

Veel plezier bij het bezoeken van een of meer molens tijdens de Nationale Molendag!