We stappen vandaag in de voetsporen van een Nederlandse oorlogsheld. Het Mauritspad in IJzendijke dankt zijn naam aan Prins Maurits van Oranje. Hij veroverde het Zeeuwse IJzendijke in 1604 tijdens de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje. Als briljant strateeg leidde Maurits het Nederlandse leger naar talrijke overwinningen. Zijn militaire tactieken veranderden de Europese oorlogsvoering voorgoed. In IJzendijke herinnert een standbeeld op het plein aan deze belangrijke historische figuur. De inwoners eren zijn nalatenschap met dit mooie wandelpad.
Onze wandeling over het Mauritspad in IJzendijke
We starten onze tocht op een frisse maar zonnige ochtend. De lucht is helder blauw en vogels fluiten vrolijk in de bomen. We parkeren op het charmante marktplein van IJzendijke waar het op dit tijdstip nog heerlijk rustig is. Vervolgens trekken we onze wandelschoenen aan en openen de GPX Viewer-kaartapp. Zo te zien voert het Mauritspad ons dwars door het historische centrum van dit Zeeuwse stadje.
De eerste bezienswaardigheid aan het Mauritspad is Museum Het Bolwerk. Hier hopen we alles te leren over de geschiedenis van IJzendijke en de rol die prins Maurits daarin speelde. Vol verwachting staan we even later voor de deur, maar we treffen een gesloten ingang aan. Een klein bordje vermeldt dat het museum pas vanaf 1 april zijn deuren opent voor bezoekers. We lachen om onze pech, maar laten onze stemming niet bederven. Het marktplein wenkt met zijn gezellige bankjes, precies in de ochtendzon geplaatst. We installeren ons comfortabel en voelen hoe de eerste zonnestralen onze gezichten verwarmen na een koude nacht. De perfecte plek om ons in te lezen in de rijke geschiedenis van dit Zeeuws-Vlaamse stadje.
Eeuwige strijd tegen het water en vijandelijke troepen
IJzendijke kent een bewogen geschiedenis die diep verweven is met de strijd tegen het water en tegen vijandelijke machten. Het stadje is van oorsprong een nederzetting rond een sluis in de IJzendijke. Deze waterloop gaf het stadje zijn naam.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog speelde IJzendijke een cruciale strategische rol. Nadat de Staatse troepen verschillende plaatsen in Zeeuws-Vlaanderen hadden veroverd, werd IJzendijke een belangrijk onderdeel van de verdedigingslinie. Prins Maurits van Oranje-Nassau liet IJzendijke in 1604 versterken met moderne vestingwerken. Hierdoor werd het stadje omgevormd tot een imposante vesting. Deze versterking was onderdeel van Maurits’ succesvolle militaire strategie om de noordelijke Nederlanden te beschermen tegen Spaanse aanvallen.
Oorspronkelijk was IJzendijke slechts een schans, een klein verdedigingswerk. Onder leiding van Maurits groeide het uit tot een volwaardige, kleine stad met een eigen garnizoen. Ook vestigden zich hier burgers die het stadje verder deden groeien. Na de Tachtigjarige Oorlog bleef IJzendijke een belangrijke vestingstad in het grensgebied. Het diende als bufferzone tussen de Republiek en de Zuidelijke Nederlanden. De stad kreeg een zeer gemengde bevolking van soldaten, protestantse vluchtelingen uit Vlaanderen en migranten uit Holland en Zeeland. Nog steeds getuigt het stratenpatroon van deze rijke militaire geschiedenis. Ook de aanwezigheid van het Bolwerk herinnert aan het verleden. Niet voor niets prijkt er in IJzendijke een standbeeld van Prins Maurits. Hij speelde een bepalende rol in de ontwikkeling van dit bijzondere stadje.
Enkele hoogtepunten aan het Mauritspad in IJzendijke
We wandelen langs kleurrijke huizen met karakteristieke Zeeuwse gevels. Via de Landpoortstraat slaan we de Kerkstraat in waar we snel daarna bij de Nederlands Hervormde Kerk aankomen. We zagen de fraaie, witte kerktoren al vanaf het marktplein boven de huizen uitkomen. Van dichtbij is de kerk nóg mooier!
Nederlands Hervormde Kerk
We wandelen rondom de imposante kerk, die helaas vandaag haar deuren gesloten houdt. We bewonderen de prachtige architectuur en de kenmerkende toren die boven het stadje uitsteekt. Deze kerk werd tussen 1612 en 1614 gebouwd, na de verovering door Prins Maurits. We kunnen ons goed voorstellen hoe de protestantse vluchtelingen uit Vlaanderen hier troost vonden in moeilijke tijden. Zelfs de Franse troepen spaarden dit gebouw tijdens de verwoestingen van 1794, wat getuigt van haar bijzondere status. We maken foto’s van de fraaie glas-in-loodramen die schitteren in de ochtendzon. Ondanks de gesloten deuren geeft onze wandeling rondom dit historische gebouw ons een goed beeld van haar grandeur.
Molen de Witte Juffer
Waar we ook door het historische centrum van IJzendijke lopen, de Witte Juffer is altijd nabij. Overal zien we de molen boven IJzendijke uittorenen als een trots baken. De wieken van deze prachtige stellingmolen uit 1841 steken scherp af tegen de Zeeuwse lucht. Oorspronkelijk bouwde de molenaar deze korenmolen om graan te malen voor de lokale bevolking. We lezen dat de molen zijn opvallende naam dankt aan een lokale legende over een mysterieuze vrouw. Tot 1948 bleef de molen in bedrijf, waarna hij verschillende functies kreeg en periodes van verwaarlozing doormaakte. Dankzij een grondige restauratie in 1987 prijkt de Witte Juffer nu weer in volle glorie.
Het Ravelijn
Langs de buitenzijde van het indrukwekkende Ravelijn wandelen we verder. Hier is de geschiedenis van IJzendijke tastbaar aanwezig. De zon schijnt uitbundig op de goed bewaarde verdedigingswerken die Prins Maurits hier in 1604 liet aanleggen. We zien hoe dit driehoekige buitenwerk deel uitmaakte van het ingenieuze vestingsysteem van de stad. Een vriendelijke vrouw met haar hond stopt even voor een praatje over het pad. Ze glimlacht wanneer we ons enthousiasme over dit historische bolwerk delen en IJzendijkes militaire erfgoed. Na de Tachtigjarige Oorlog beschermde dit ravelijn IJzendijke tegen aanvallen uit het zuiden tijdens diverse conflicten.
De bakstenen bunkers
We volgen de contouren van de vestingwerken en verlaten via de sportvelden even de bebouwde kom van IJzendijke. Het pad voert ons door een polderachtig landschap naar twee bakstenen bunkers met een betonnen voorgevel.
De bunkers bevinden zich midden op wat bekendstaat als “den nieuwe dam”. In 1702 werd deze dijk aangelegd om de Jonkvrouwpolder te beschermen tegen nabijgelegen schorren en kreken. Door verzanding kon men de haven van IJzendijke al geruime tijd niet meer gebruiken. Duitse militairen zetten deze bouwwerken tijdens de Tweede Wereldoorlog in als opslagplaatsen voor hun materieel.
De oude brouwerij
Na onze korte wandeling door de groene buitenwereld van IJzendijke komen we uit bij een fraai oud bouwwerk. Het historische pand huisvestte ooit de bierbrouwerij ‘De Roos’, opgericht in 1838. We kijken door de ramen en stellen ons de bedrijvigheid voor van weleer. De familie Antheunis runde deze brouwerij decennialang tot de sluiting in 1923. We zien voor ons hoe brouwmeester Pieter Henricus Antheunis hier zijn ambachtelijke bier produceerde. Tijdens de bloeitijd maakte de brouwerij maar liefst 850 tonnen bier per jaar. De plaatselijke bevolking noemde het complex later ook ‘Cadsandria‘, een naam die nog steeds bekend is. Het fietsenrek gesponsord door Westmalle doet vermoeden dat er nog steeds een gerstennatje te drinken valt…
Kunstwerk “Aan tafel”
We wandelen langs de hoek van de Koninginnestraat en Schuttersstraat en ontdekken het kunstwerk “Aan tafel”. Dit bijzondere werk combineert een wandschildering met een echte driedimensionale tafel en banken. We glimlachen bij het zien van deze verrassende kunstvorm, zo anders dan gewone muurschilderingen.
Kunstenaars Joost Heeren en Tijl Clement creëerden dit interactieve kunstwerk samen in 2006. We bewonderen hoe de schilderstijl doet denken aan de Hollandse meesters uit de 17e eeuw. In de voorstelling herkennen we elementen uit beroemde schilderijen, zoals Het Melkmeisje van Vermeer. De tafel en banken zijn slim ontworpen met een aflopende constructie voor perfect perspectief. We krijgen zin om plaats te nemen aan tafel en deel uit te maken van dit levende schilderij.
Schaken met de prins aan het Mauritspad in IJzendijke
Onze wandeling over het Mauritspad nadert helaas alweer het einde. Eenmaal terug op het Marktplein van IJzendijke zien we hoe Maurits rustig aan een schaakbord zit. De prins zit daar als een meester in strategie. De bronzen figuur werd in 2004 gemaakt door kunstenaar Guido Metsers, precies 400 jaar na de inname.
We lopen om de tafel heen en bekijken de bijzondere schaakstukken met symbolische betekenis. Elk schaakstuk stelt iemand voor die verbonden is met Maurits en zijn historische daden. We herkennen Johan van Oldenbarnevelt als de witte loper met zijn hoofd onder zijn arm. Het schaakbord vertelt het verhaal van de verovering van IJzendijke op de Spanjaarden in 1604. Glimlachend merken we nog de witte pion op die uitdagend zijn achterwerk toont naar de wanhopige Spaanse pionnen.
Einde van de wandeling over het Mauritspad in IJzendijke
Op het Marktplein bij het standbeeld van Prins Maurits eindigen we onze wandeling. We hebben een mooie lus gemaakt door IJzendijke en zijn omgeving. We voelen ons verfrist door de buitenlucht en verrijkt door de geschiedenis. Het Mauritspad heeft ons niet teleurgesteld.
Na afloop van onze tocht over het Mauritspad kijken we terug op een dag vol historie. IJzendijke vertelt een verhaal dat veel Zeeuwse stadjes delen als voormalige havensteden. We zien nog steeds de sporen van een gemeenschap die eeuwenlang tegen het water vocht. De strategische ligging maakte IJzendijke belangrijk in de strijd om controle over de regio. We begrijpen nu beter waarom machthebbers deze kleine havenstadjes zo fel bevochten. Wie de Schelde beheerste, had de sleutel tot rijkdom en invloed in handen.
We wandelen terug naar onze auto en nemen al deze verhalen en indrukken mee. Het Mauritspad heeft ons niet alleen door een mooi landschap geleid, maar ook door de tijd. We komen zeker terug om meer van Zeeuws-Vlaanderen te ontdekken, een regio rijk aan verhalen. De geschiedenis leeft hier voort in elke straat, elk gebouw en elke dijk die we passeerden.
Veelgestelde vragen over het Mauritspad in IJzendijke
IJzendijke is een stad gelegen in het westen van Zeeuws-Vlaanderen in de Nederlandse provincie Zeeland. Het valt onder de gemeente Sluis.
Er zijn verschillende manieren om in IJzendijke te komen:
- Met de auto: IJzendijke is goed bereikbaar met de auto. Vanuit de rest van Nederland moet je de Westerscheldetunnel nemen (tegenwoordig voor het kleinere verkeer geen tolweg meer) of via België rijden.
- Met het openbaar vervoer: reis eerst met de trein (intercity) naar station Goes. Van station Goes neem je buslijn 20 richting Hulst tot aan Terneuzen Busstation WST. Hier stap je over op buslijn 1 richting Oostburg Ziekenhuis, die stopt in IJzendijke bij de halte "Petit Paris".
IJzendijke is een klein historisch stadje met een bescheiden oppervlakte, dus eenmaal aangekomen is alles goed te voet te bereiken.
IJzendijke is bekend om verschillende historische en culturele bezienswaardigheden. Het is een voormalig havenstadje met een geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. De nadruk ligt daarbij op de militaire geschiedenis en de rol die het speelde tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
De wandeling over het Mauritspad is in totaal 4,38 kilometer lang. Er staat ongeveer een uur voor. Maar als je net als wij bij alle bezienswaardigheden stil staat, ben je een dagdeel onderweg.
De historische wandelroute is vernoemd naar Prins Maurits, die in 1604 een grote veldtocht door Zeeuws-Vlaanderen maakte en IJzendijke veroverde op de Spanjaarden. De route is goed toegankelijk en voert je langs diverse historische bezienswaardigheden van het stadje.
Op routeyou.nl vind je een summiere routebeschrijving met een korte omschrijving van de verschillende punten die je tegenkomt tijdens de wandeling. Hier kun je tevens een gpx van de route kosteloos downloaden.
In IJzendijke kun je terecht bij een aantal leuke eetgelegenheden:
- Restaurant de Lausanne - Gelegen aan de Markt 8. Bekend om Nederlandse en Europese gerechten in een sfeervol interieur. Bij mooi weer kun je heerlijk op het terras zitten.
- Café La Porte d'Or - Te vinden op Markt 19, een gezellig café met terras waar je kunt genieten van een drankje en kleine gerechten.
- Cadsandria Recreatiegebied - Aan de Waterpoortstraat 18. Een ontspannen recreatiegebied met horecagelegenheid. Perfect voor een drankje en een snack na een dag wandelen door IJzendijke.
IJzendijke is een klein stadje, dus de keuze is wat beperkter dan in grotere plaatsen zoals Sluis of Terneuzen.
IJzendijke is een relatief kleine plaats, maar biedt een verrassend gevarieerd aanbod aan B&B's en andere verblijfsmogelijkheden. De meeste accommodaties krijgen goede tot uitstekende beoordelingen van gasten.
- Vrije Vlinders - Een B&B met gedeelde keuken, tuin en terras. Gasten waarderen het goede ontbijt.
- Vergroening - Biedt accommodatie met uitzicht op de tuin, een buitenzwembad, barbecuefaciliteiten en watersportmogelijkheden. Gasten waarderen de rustige ligging en vriendelijke ontvangst.
- Bed en Wellness de Paauw - Een luxe accommodatie met wellness-faciliteiten en gratis WiFi. Perfect voor gasten die op zoek zijn naar ontspanning en comfort tijdens hun verblijf in IJzendijke.
- De Weegbrug - Een hooggewaardeerde B&B met een uitzonderlijke score. Gasten roemen de persoonlijke service en de authentieke sfeer van deze unieke accommodatie.
- Slapen bij de Zeeuwse Lala - Een gezellige B&B met een "Heerlijk" score. Biedt een warme Zeeuwse gastvrijheid in een huiselijke omgeving.
IJzendijke heeft de bijnaam "Petit Paris", wat Frans is voor "Klein Parijs". Deze bijnaam ontleent het stadje hoogstwaarschijnlij aan het feit dat er relatief veel inwoners in IJzendijke Frans spraken. Dit kwam onder andere doordat Napoleon Bonaparte landgoederen in Zeeuws-Vlaanderen aan zijn legeraanvoerders schonk, waardoor er veel Franse en Waalse adel in de regio woonde.
Wij maakten de wandeling over het Mauritspad in IJzendijke op uitnodiging van Stichting Gastvrij Zeeuws-Vlaanderen. De inhoud van deze blog hebben wij onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
