Als culturele tussenstop van ons actieve weekend in ’s-Heerenberg en een sportief verblijf op de Veluwezoom, mocht een bezoek aan Hanzestad Zutphen natuurlijk niet ontbreken. Zo konden we weer een stad toevoegen aan onze groeiende lijst van bezochte Hanzesteden. Zutphen was voor ons een onbekende stad, maar na ons bezoek weten we zeker: hier willen zeker nog eens terugkomen. Want Zutphen heeft tal van prachtige bezienswaardigheden te bieden. De belangrijkste hoogtepunten van de stad bezochten we aan de hand van een van de vele stadswandelingen die je hier kunt maken. Maar eerst duiken we nog even in de geschiedenis van Zutphen.
Geschiedenis van Hanzestad Zutphen
Zutphen ontstond in de Romeinse tijd als Germaanse nederzetting op een rivierduinencomplex. Die plek is in al die eeuwen continu bewoond geweest. Daarmee is Zutphen een van de oudste steden van ons land.
Na een verwoesting door de Vikingen in de 9e eeuw, versterkte de stad zich met een nieuwe ringwal. Zo bleven verdere aanvallen gelukkig uit. In de loop der tijd werden de graven van Zutphen steeds machtiger in de regio. Hierdoor kon Zutphen groeien en werd het een economisch centrum voor de omgeving.
De strategische ligging aan de IJssel bracht nog meer voorspoed. Zeker toen Zutphen toetrad tot het Hanzeverbond, braken uitstekende tijden aan. De 14e eeuw was voor de stad de Gouden Eeuw. De handel met vooral de steden aan de Oostzee floreerde. Veel monumentale panden herinneren nog aan deze bloeiperiode. In de 16e eeuw brak een moeilijke tijd aan. Het Hanzeverbond was niet meer zo actief. Daarnaast zorgde de 80-jarige oorlog en de vele Gelderse oorlogen voor een neergang.
In de Tweede Wereldoorlog werd de stad diverse keren verwoest door bombardementen. Ook de strijd aan het einde van de oorlog liet zijn sporen na. Maar gelukkig is het centrum nu weer in volle glorie te bewonderen. Veel van de prachtige gebouwen in Zutphen herinneren aan de bloeiperiode in de 14e eeuw.
Hoogtepunten van Hanzestad Zutphen
Het was een geluk dat we al snel langs de VVV liepen. Het kantoor was gesloten. Maar een aardige medewerker gaf ons diverse stadswandelingen mee. Daarmee konden we gericht langs de hoogtepunten lopen. En kregen we goede achtergrondinformatie over de plekken die we zagen. Dat maakte het bezoek veel interessanter. We liepen niet lukraak door de stad. Aan de hand van de stadswandeling Historisch Zutphen zagen we de mooiste bezienswaardigheden.
Houtmarkt
We konden geen betere plek wensen voor de start van onze verkenning door Zutphen. Ooit was dit een gracht langs de ringwal. Die moest de stad beschermen tegen invallen. De Houtmarkt was de plek waar in de Gouden Eeuw van de stad de prachtigste koopmanshuizen werden gebouwd. Die huizen staan er nog steeds. Wel hebben de meeste een jongere voorgevel. Ook vind je op de Houtmarkt de VVV van Zutphen.
Walburgiskerk
De toren van de Walburgiskerk bepaalt het stadsbeeld van Zutphen. Niemand weet hoe oud de kerk precies is. Men vermoedt dat hij er al in 1100 stond. De naam dankt de kerk aan de patroonheilige Walburgis. Beroemd is de kerk om de kettingbibliotheek, de librije. De 16e eeuwse collectie is uniek in Europa. De oude boeken liggen nog steeds op dezelfde plek aan de ketting als bij de opening. Ook de unieke kaarsenkroon in de kerk is bijzonder. Hij hangt er al vanaf de 14e eeuw. Jammer genoeg kunnen we de toren nu niet beklimmen. Nog een reden om weer eens terug te keren naar Zutphen.
Ruitershofje
Zutphen heeft diverse fraaie hofjes. De mooiste vinden we het Ruitershofje. Rondom een gemeenschappelijke waterpomp staan 19 kleine huisjes. Hier mochten weduwen, ongehuwde vrouwen en echtparen van minsten 50 jaar wonen. Ze moesten protestants zijn en kunnen aantonen dat ze een onbesproken leven hadden gehad. Een soort voorloper op de huidige Verklaring Omtrent Gedrag dus.
Drogenapstoren
Lopend langs de gracht genieten we van het prachtige uitzicht op de kerk en de stadsmuur. Verderop zien we de schitterende Drogenapstoren liggen. Vroeger lag deze toren aan de rivier de Berkel. De koggeschepen legden hier aan met vooral zout. Dat werd iets verderop verhandeld op de Saltmarkt (nu de Zaadmarkt).
De naam van de toren intrigeert ons. Maar gelukkig lezen we dat die komt van de stadsmuzikant die in de 16e eeuw in de toren woonde. Bij onraad waarschuwde hij de bevolking door op zijn trompet te blazen. Omdat hij altijd een gevulde nap (beker) jenever bij zich had, noemde men hem Drogenap.
Barlheze
Dit was de wijk waar de rijke kooplieden en stadsbestuurders woonden. De fraaie panden herinneren nog aan die tijd. Nu is dit de doorgang van het station naar de diverse markten in het centrum. Voor de oorlog zaten hier veel Joodse slagers. Ter plekke slachtten ze het vlees. Barlheze heeft veel te lijden gehad van een bombardement in 1944. Gelukkig is alles keurig hersteld en lopen we door een sfeervolle straat.
Oude Bornhof
Via een fraaie toegangspoort met beelden van een oude man en vrouw betreden we een oase van rust. We zijn in de Oude Bornhof. Vroeger was dit een ruimte voor armen en behoeftigen. Iedere gelovige van 30 jaar of ouder mocht hier wonen. Nu is het een plek waarin de Zutphenaren graag even rust zoeken in de fraaie tuin.
Berkelpoort
Voorheen was de Berkelpoort de verbinding tussen de oude stad en de Nieuwstad. Nu ziet de Berkelpoort er vredig uit. In het water liggen kleurige roeibootjes. Vroeger ging het hier veel heftiger aan toe. In de poort zien we de schietsleuven en moordgaten nog. Hiermee bestookte men de vijand met stenen en gloeiend hete pek.
Bult van Ketjen
Aan het eind van de IJsselkade vinden we een oud vestingwerk, de Bult van Ketjen. Zutphenaren noemen het ook wel het Bourgogne Bolwerk. Prins Maurits gaf rond 1600 de opdracht tot de bouw van deze verdedigingslinie. Het uitzicht op de IJssel en het oude haventje is prachtig vanaf deze plek. En met het mooie weer is dit voor veel inwoners een geliefde plek om in het zonnetje te zitten.
IJsselkade
Op de dag dat wij Zutphen bezoeken, genieten we van lenteachtige temperaturen. Dan kunnen we ons geen betere plek wensen dan een van de vele bankjes op de prachtige IJsselkade. We zijn niet de enigen. Tal van Zutphenaren gebruiken dit moment om even vitamine D op te doen. Maar het mooiste uitzicht op de IJsselkade hadden we toen we Zutphen over de IJsselbrug binnenreden.
Wijnhuistoren
Begin 17e eeuw diende de toren als stadswijnhuis. Maar ook om in de middeleeuwen lijfstraffen uit te voeren. De inwoners stroomden toe als het zover was, niemand wilde het spektakel missen. De toren heeft 48 klokken. Iedere donderdagochtend geeft de beiaardier een klokkenconcert in de toren. In de toren zit nu ook een uitstekend restaurant.
Andere bezienswaardigheden van Hanzestad Zutphen
Zijn dit alle hoogtepunten van Zutphen? Nee, zeker niet! De stad heeft veel meer moois te bieden. Zo kun je (buiten coronatijd) gezellig winkelen in de sfeervolle winkelstraten van het historisch centrum. Dan ontdek je zeker de meest verrassende boetiekjes en galeries in het centrum.
Een andere manier om Zutphen te ontdekken is een mooie fietstocht om de stad heen. Je ziet dan helemaal hoe mooi de stad gelegen is aan de IJssel. Naast het historisch centrum zie je de nieuwbouw, maar ook de schitterende natuur in de directe omgeving. Bij de VVV kun je een routebeschrijving van deze fietstocht (20 km) kopen.
Daarnaast heeft Zutphen tal van leuke hofjes. Ook valt het groot aantal torens van de stad op. Al die hofjes en torens kun je bewonderen via een thematische stadswandeling. Zo heeft Zutphen er diverse. Dit is het overzicht van themawandelingen in Zutphen.
Voor ons had de stad zelfs in coronatijd veel verrassingen in petto. Daarom willen we zeker nog een keer terugkeren in de Hanzestad Zutphen.
Eten en drinken in Hanzestad Zutphen
Wil je lekker eten in Zutphen? Geen probleem, er is keuze genoeg! Van Zutphenaren kregen we de volgende tips:
- Wijnhuistoren. Alleen al voor de locatie zou je naar dit Italiaans restaurant willen gaan. Maar ook op culinair gebied geniet je hier met volle teugen.
- De Gelaarsde Kat. In een knus en gezellig restaurant in het centrum maakt de kok de lekkerste gerechten voor je. Huiskamergevoel in een bistro.
- Sultani. Voor de lekkerste Zuid-Europese en Marokkaanse gerechten kun je niet om dit restaurant heen. De servicegerichte bediening is top.
Overnachten in Hanzestad Zutphen
Hanzestad Zutphen is leuk genoeg om er meer dagen te zijn. Naast de vele bezienswaardigheden in het centrum is de omgeving van Zutphen fraai. Leuk voor bijvoorbeeld het maken van een fietstocht langs de IJssel naar de Hanzestad Doesburg. Deze hotels kunnen we aanbevelen:
- Stadshotel Oer. Hartje centrum vind je dit fraaie hotel in een monumentaal pand. Iedere kamer in dit historische pand is uniek. Maar het comfort is overal goed.
- Gravenhof. Aan het historische plein Gravenhof ligt dit hotel. Stap de deur uit en je bent middenin een van de oudste steden van Nederland.
- Broederenklooster. Vroeger zat in een van de mooiste gebouwen van de stad een klooster, nu is dit een prachtig boutique hotel.
