“Dat gaat naar Den Bosch toe, zoete lieve Gerritje”. Het is een oud volksliedje dat de meesten van ons vast wel kennen. Maar ik was nog tot voor kort nooit in Den Bosch geweest. Wel had ik een enkele keer een zakelijke afspraak in de kantorenwijk. Maar de historische binnenstad kende ik eigenlijk totaal niet. Daarom was het tijd om Den Bosch beter te leren kennen. En nu kan ik zeggen dat het een heerlijke stad is voor een dagtrip of een weekendje weg.
Geschiedenis van Den Bosch
In 1185 stichtte hertog Hendrik I van Brabant Den Bosch. Men vermoedt dat die plek toen een bos was; het bos van de hertog zorgde voor de naam ’s-Hertogenbosch. Al snel kreeg Den Bosch stadsrechten. Omdat het strategisch lag aan de Maas, moest het een vestingstad worden met een groot militair steunpunt.
De stad groeide fors in de Middeleeuwen. Maar vanaf de 16e eeuw liep het minder voorspoedig. De Staten-Generaal stelden Brabant achter bij Holland. Hierdoor brak een moeilijke tijd aan voor de stad. Dit duurde tot begin 1800. Toen Den Bosch de hoofdstad werd van Brabant, nam de invloed toe en werd het weer een levendige stad.
De hoogtepunten van Den Bosch
De eeuwenoude binnenstad met de fraaie steegjes, de prachtige stadsrivier de Binnendieze en de gezelligheid maken een bezoek aan Den Bosch tot een feest. Dit zijn de hoogtepunten die je zeker niet mag overslaan.
Sint-Janskathedraal
Trots torent de Sint-Jan, zoals de Bosschenaren de kerk noemen, boven de stad uit. Al sinds het begin van de 13e eeuw was er op deze plek een kerk, maar daar is niets meer van over. Tussen 1380 en 1520 bouwde men aan de nieuwe Sint-Janskathedraal. De laatgotische kerk is enorm groot. Er staan maar liefst ruim 600 beelden in de kerk. Bijzonder zijn de diverse kapelletjes achter het koor. Zo zie je in de Antoniuskapel een schitterend altaar. Verder zijn de schitterende glas-in-loodramen een bezienswaardigheid. Deze zijn nog relatief nieuw. Bij een grote restauratie in de 19e eeuw zijn ze geplaatst.
Markt
Het kloppend hart van Den Bosch is de Markt. Op het grote plein in de binnenstad zitten de Bosschenaren op de vele gezellige terrassen. Ze kijken uit op de fraaie middeleeuwse waterput, midden op de Markt. Vlak daarbij staat het beeld van de beroemdste inwoner van de stad ooit: de schilder Jeroen Bosch.
Op de Markt staat ook het oudste bakstenen woonhuis van Nederland: Moriaan. In het begin van de 13e eeuw verrees dit op deze plek. De VVV maakt nu gebruik van het gebouw. Dus dat biedt je een mooie gelegenheid om het pand ook van binnen te bewonderen.
Het Stadhuis is een monumentale pand, gebouwd in classicistische barokstijl. Je kunt het gebouw tijdens kantooruren binnenlopen. Vooral de hal en de oude Raadzaal zijn blikvangers.
Binnendieze
In de Middeleeuwen waren er diverse riviertjes binnen de ommuurde stad. Ze werden de Binnendieze genoemd. Zo romantisch als het nu is, was het toen niet. Het water werd niet alleen als was- en visplek gebruikt, maar vooral als open riool en afvalstortplaats. Toen er een rioolstelsel kwam, verdween de Binnendieze langzaam. Men wilde de Binnendieze dempen. Door plaatselijk verzet is dit gelukkig niet gebeurd. Vlak voor de eeuwwisseling werd de Binnendieze weer officieel als vaarwater in gebruik genomen.
De mooiste manier om Den Bosch te verkennen, is via een vaartocht over de Binnendieze. Zo kun je alle “overkluizingen” het beste bewonderen. Zo noemt men de bouwtechniek waarbij huizen over het water heen werden gebouwd. Door ruimtegebrek koos men vroeger voor deze manier van bouwen.
Uilenburg
De wijk Uilenburg is het leukste deel van de historische binnenstad. Je kunt hier door nauwe en pittoreske straatjes wandelen. Daarbij passeer je de mooiste monumentale panden. Maar je loopt vooral langs de meest gezellige terrassen van Den Bosch. Er hangt hier een heerlijk relaxte sfeer.
Je vindt in Uilenburg de oudste antiekzaak van de stad, gevestigd in een oud wijnpakhuis. En heb je wel eens een kutbiertje gedronken? Daarvoor moet je zijn bij Brouwerij Boegbeeld, boven de antiekzaak. Hun specialiteit is het kutbier. Proost!
Bossche Bol eten
De plaatselijke lekkernij is natuurlijk de Bossche Bol. De locals noemen het een “sjekladebol”. Hij lijkt op een moorkop, maar is net iets anders en stukken groter, je kunt hem zelfs als reuzenbol kopen. Dan zou je de lunch wel kunnen overslaan, want dan verorber je een aardige maaltijd. Bijna alle bakkers verkopen de Bossche Bol, maar de beste komt van Bakker De Groot, vlakbij het station.
Heb je op een terras zin in een Bossche Bol bij de koffie, dan is dat geen probleem. Ongeveer ieder café biedt die lekkernij aan. Toen wij Den Bosch bezochten, waren de terrassen nog dicht, net als de bakker. Gelukkig konden we bij een take away restaurant de sjekladebol toch nog bestellen. Op een bankje aan het water genoten we van onze Bossche Bol. De zon deed de sjeklade smelten, onze handen zaten onder de room, net als onze mondhoeken. Maar we hadden onze Bossche Bol!
Museumkwartier
Het Museumkwartier bestaat uit een serie bijzondere gebouwen. De oudste stammen uit de 18e eeuw, maar er zijn ook hypermoderne gebouwen uit deze 21e eeuw. Je vindt hier twee musea, gebroederlijk onder één dak. Het Noordbrabants Museum toont kunst uit de Zuidelijke Nederlanden vanaf 1500. Het Design Museum Den Bosch belicht de culturele betekenis en de rol van vormgeving in de geschiedenis, nu en in de toekomst.
Het leuke is dat deze musea eigenlijk naadloos in elkaar overgaan. Daarnaast liggen ze rond een prachtige binnentuin. Deze stadstuin kun je ook bezoeken als je geen ticket voor de musea hebt.
Jheronimus Bosch Art Center
De beroemdste inwoner van de stad was Jeroen (Jheronimus) Bosch. Hij was de kunstschilder die de geschiedenis in ging als ‘den duvelmakere’ (de schepper van duivels) en als schilder van satirische voorstellingen met fabelachtige personen en symbolen. Hij was zijn tijd ver vooruit en staat dan ook te boek als een vernieuwer.
Het Jheronimus Bosch Art Center zet Jeroen Bosch in de schijnwerper. Bijzonder is de film over zijn leven en de werken. De personages uit de kunstwerken zweven boven de bezoekers, een bijzondere gewaarwording. Het is gevestigd in een voormalige kerk. Je mag de toren in om een mooie blik op de stad te krijgen.
Paleiskwartier
Via de doorsteek van het treinstation loop je vanaf de historische binnenstad zo een compleet andere wereld in. Het Paleiskwartier is een hypermoderne wijk met futuristische woningen en moderne kantoren. In de wijk liggen diverse gezellige cafés en restaurants. Aan de hofvijver kun je heerlijk ontspannen en uitkijken op een beeld van Jeroen Bosch. Het is zeker leuk om door deze wijk te struinen.
Stadstour met gids
Wij vinden het altijd leuk om een stad met een gids te verkennen. Natuurlijk zie je dezelfde mooie gebouwen, maar de gids wijst je weer op bijzondere details die je anders over het hoofd had gezien. Daarnaast steek je veel op over de wetenswaardigheden van de stad. Zo kun je in Den Bosch een stadswandeling met gids maken. Heerlijk om zo de meest bijzondere plekjes te zien en tegelijkertijd interessante wetenswaardigheden te horen.
Winkelen in de leukste straatjes van Den Bosch
Bij een stadsbezoek hoort natuurlijk ook het genieten van de mooiste winkels. Dan zit je in Den Bosch goed. Als je komt om te winkelen, mag je volgens ons deze straatjes en buurten niet overslaan:
- In het Bossche Kwartier vind je veel authentieke panden. En in die fraaie gebouwen vind je bijna alleen maar de leukste trendy winkels.
- Als je van originele boetiekjes houdt, dan heb je echt je tijd nodig om de Snellestraat te bezoeken.
- Voor de meest exclusieve winkels kun je niet om de Verwersstraat heen. Een chique winkelstraat met veel historische panden.
Praktische informatie voor je bezoek aan Den Bosch
Hierna vind je alles wat je aan praktische informatie wilt weten voor jouw bezoek aan de hoofdstad van Noord-Brabant.
Vervoer naar en in Den Bosch
De makkelijkste manier om Den Bosch te bereiken is met de trein. Het Centraal Station ligt op loopafstand van het historische centrum. Extra voordeel: je loopt gelijk langs de Bossche bollenbakkerij van De Groot.
Kom je met de auto en wil je weinig parkeren? Kies dan voor het P&R Transferium Deutersestraat. Hier parkeer je de auto voor € 4 en reis je gratis naar de binnenstad. Let op: Vanaf donderdag 26 maart 2020 zijn transferium De Vliert en transferium Pettelaarpark tijdelijk gesloten vanwege verminderde belangstelling. Het is niet bekend wanneer deze weer opengaan.
Wil je bij de binnenstad parkeren, dan zijn er vier parkeergarages. Deze zijn 24 uur per dag geopend.
In de stad kun je alles lopend bereiken. Wil je toch met het openbaar vervoer, dan biedt Den Bosch een gratis binnenstadbusje aan. Deze dienstregeling werkt via een hop-on-hop-off systeem. Lees hierover meer in de folder van de binnenstadbus Den Bosch.
Eten en drinken in Den Bosch
De Brabanders staan bekend om hun Bourgondische levensstijl. Een gezellig café met een heerlijk terras of een goed restaurant is daarom nooit ver weg.
Wil je lekker eten, dan zijn dit de favoriete adresjes van echte kenners van Den Bosch:
- BUURT, een buurtcafé net buiten het oude centrum, waar je terecht kunt voor heerlijke koffie, lekkere wijnen en een goede lunch of avondhap. Geen haute cuisine maar toch geniet het café grote populariteit onder de Bosschenaren. Wij snappen inmiddels waarom.
- Van dezelfde eigenaar als BUURT heb je in de Snellestraat eetbar Dit. Je hebt er een uitgebreide kaart voor ontbijt, lunch, diner én borrel. Gezellig eetcafé zonder al te veel poespas waar ook de bierliefhebber uitstekend aan zijn trekken komt.
- FF Swanjéé en het naastgelegen kleinere zusje Petite Swanjéé (voorheen Puik Bistrotheek geheten) zijn beide heerlijk gezellige locaties voor de bourgondiër. Gewoon goed en eerlijk eten uit de eigen (biologische) omgeving, een bijzondere kaart, fantastische steaks en fijne wijnen. Absoluut een aanrader!
- Voor een unieke, culinaire beleving moet je wat ons betreft echt naar de Tramkade aan de Zuid-Willemsvaart. In de voormalige mengvoederfabriek van de Heus (nu een rijksmonument) vind je meerdere horecagelegenheden, elk met een uniek en creatief karakter. Je kunt er uitstekend terecht voor niet alleen een hapje maar vooral ook een natje.
- Wil je liever langs wat restaurants lopen voordat je besluit er te gaan eten, struin dan door de Uilenburg of de Korte Putstraat. Je vindt hier vele, gezellige restaurantjes die stuk voor stuk goede recensies hebben.
Verder komen alle populaire restaurants ieder jaar op Bourgondisch Den Bosch te staan. Dit driedaags culinair spektakel vindt elk jaar aan de voet van de Sint-Jan plaats. Een gezellig evenement met muziek, een hapje en een drankje.
Overnachten in Den Bosch
Wat is er heerlijker dan na een intensieve dag in Den Bosch lekker in een gezellig hotel in de stad te overnachten? Dit zijn enkele uitstekende en sfeervolle hotels in het centrum:
Boutique Hotel Nieuw Uilenburg
Een prachtige sfeervolle kamer in een statig pand, hartje centrum. Met een uitstekend ontbijtbuffet.
Hotel Julien
Het hotel ligt direct bij het station in een stijlvol pand. Het biedt prachtige suitekamers en een perfect ontbijt.
Boutique Hotel De Blauwe Pauw
In een stijlvol en authentiek pand gelegen hotel. Aan de rand van het centrum. Perfecte service.
Zit jouw keuze hier niet bij? Dit is een overzicht van alle hotels in Den Bosch.