Niet ver van de zuidoostkust van Zweden ligt het bijzondere eiland Öland. Het landschap op het eiland is uniek door de vele natuurparken, oude vissersdorpen, eeuwenoude kastelen en forten. En de vele windmolens. Een deel van het eiland staat zelfs op de Werelderfgoedlijst van UNESCO door de grote landschappelijke waarde. De koninklijke familie van Zweden brengt op dit eiland de zomers door en dat doen ze met een reden. Want Öland is een eiland waar je uitstekend een lange tijd kunt vermaken. Wij hebben alle uithoeken van het eiland gezien en waren onder de indruk van de vele hoogtepunten van Öland.
Bezienswaardigheden langs de kust naar Öland
Het eiland Öland is onze eerste grote tussenstop bij onze rondreis door Zweden. Via de Öresundbrug vanaf Kopenhagen komen we bij Malmö het land binnen. Voor de overtocht over de bijna 8 kilometer lange brug geldt een tolheffing. Omdat wij gebruik hebben gemaakt van de ferry van Scandlines, hoeven we alleen ons ticket te laten scannen. Daarna kunnen we gelijk de brug oprijden, handig! We besluiten niet rechtstreeks naar Öland te rijden. Wij kiezen ervoor om via een kustroute de zuid- en zuidoostkust te verkennen. Want die route heeft een paar opmerkelijke bezienswaardigheden.
Smygehuk, het meest zuidelijke punt van Zweden
We bezoeken Smygehuk, een klein vissersdorp bij Trelleborg. Deze plaats ligt op het zuidelijkste punt van Zweden. Bijzonder om even te stoppen en rond te lopen door het dorp, de nabijgelegen vuurtoren en het omringende landschap. Daar treffen we onder andere een oude kalkoven aan. Het voormalige pakhuis iets verderop is nu omgetoverd in een leuke kunsthal en winkel.
Ales Stenar, het Zweedse Stonehenge
Vlakbij de plaats Kåseberga vinden we een van de meest bijzondere bezienswaardigheden van Zweden. Het doet ons denken aan Stonehenge, maar dan net anders. Op de heuvel staan in het veld 59 grote keien, keurig in een ellipsvorm opgesteld. Daartussen grazen de koeien vredig, zich niet afvragend wat de betekenis is van Ales Stenar, zoals het monument heet.
Daarover zijn de geleerden het ook nog niet eens. Sommigen denken dat het een groot grafmonument is geweest. Anderen denken dat het een astronomische klok is. Wat het ook mag zijn geweest, het is een bijzondere plek om te bezoeken. Het is een van de grootste Viking monumenten van het land.
Via de brug bij Kalmar naar Öland
De stad Kalmar vormt de toegangspoort tot het eiland. Het is een van de oudste steden van het land. En het speelde een grote rol in de geschiedenis van Zweden. Zo werd in 1397 de Unie van Kalmar getekend. Het verenigde de drie Scandinavische koninkrijken Denemarken, Noorwegen en Zweden onder één monarch. De ondertekening vond plaats in het imposante kasteel van Kalmar. We besluiten Kalmar te bezoeken op de dag dat we vertrekken uit Öland. Een beslissing waar we later spijt van krijgen…
Via de zes kilometer lange Ölandsbron, een moderne brug met vier rijbanen, bereiken we in een mum van tijd ons reisdoel. De verkenning van Öland kan beginnen!
Doen en zien op Öland
Of je nu wandelaar of fietser bent, natuur- of strandliefhebber, geïnteresseerd in cultuur en geschiedenis, op het eiland kun je je hart ophalen. Wij waren het liefst nog wat langer gebleven, want er is genoeg te zien en te doen!
Borgholms Slott
Een van de mooiste kasteelruïnes in heel Scandinavië is Borgholms Slott. Dit kasteel is meer dan 800 jaar oud. In de loop der eeuwen is het veranderd van een strategisch verdedigingsfort in een barok paleis van koning Karl X Gustav. In 1807 ontstond er een grote brand in het kasteel. Hierdoor werd het een verlaten ruïne. Dankzij vele renovaties kunnen we nu weer genieten van de grandeur van het kasteel. De tentoonstellingen op de begane grond van het kasteel zijn boeiend. Sommige zijn permanent, anderen wisselen regelmatig af. Prachtig is ook het uitzicht op de omgeving vanaf de hogere verdiepingen. We kijken uit over de baai en zien de haven van Borgholm.
Rondom het kasteel lopen diverse wandelpaden. Zeker interessant om een ommetje te maken, want onderweg kom je diverse bezienswaardigheden tegen in een prachtig landschap. Zo kom je onder andere langs een kerk en het dorpje waarin de werklieden van het kasteel woonden in de middeleeuwen. Ook het zomerverblijf van de huidige koninklijke familie ligt op de route. Dit paleis Solliden is vanaf mei tot september geopend.
Borgholm
Vanaf het kasteel is het een klein stukje lopen naar het centrum van Borgholm. Deze hoofdstad van Öland was een eeuw geleden een belangrijke bad- en kuurplaats. De fraaie herenhuizen langs de oevers herinneren aan een vervlogen tijd. Zweedse gasten kwamen met stoomschepen uit Stockholm voor de gezonde Ölandse lucht.
Het centrum van Borgholm is verrassend overzichtelijk met een rechthoekig stratenpatroon. Het is een leuk stadje om even doorheen te slenteren. Er zijn leuke koffiehuizen die een ideale plek zijn om een fika te doen (koffie met een zoete lekkernij).
Op bezoek bij Långe Erik en Långe Jan
Op het noordelijke puntje van het eiland torent de vuurtoren Långe Erik boven de omgeving uit. Hoewel er al langer een vuurtoren op deze plek stond, dateert Långe Erik uit 1844. We hebben geluk, het is mogelijk om de vuurtoren te beklimmen. Dit kan namelijk slechts op enkele momenten in de zomer. Vanaf de top kijken we uit over de wijde omgeving.
Zo zien we het natuurgebied Trollskogen liggen. Een eeuwenoud bos met dennen en eiken. In het bos staat “Trolleken”, een eik die meer dan 900 jaar oud is. Hemelsbreed niet ver van ons verwijderd, maar een inham van de zee zorgt ervoor dat een wandeling ernaartoe te veel tijd kost. Daarom lopen we een rondje rondom de vuurtoren op de landtong. Ook leuk!
De zuidelijke vuurtoren is Långe Jan. Deze vuurtoren is met 42 meter de hoogste van Zweden. Sinds 1785 is het licht van de toren een baken voor de schepen. Daarmee is het ook een van de oudste werkende vuurtorens van het land. Na net geen 200 treden staan we boven. Daar is het uitzicht over het natuurreservaat en de zee fenomenaal.
Bij de vuurtoren is een klein informatiepunt van Naturum, de Zweedse Natuurmonumenten. Ook is er een vogelobservatiepost. Het is plezierig om door het natuurreservaat te wandelen. Naast uitgestrekte kustweiden vind je er diverse naaldbossen. Langs de kustlijn kom je wellicht zeehonden tegen. Vogels zul je gegarandeerd spotten in deze omgeving.
Windmolens
Als Nederlander begint ons hart altijd sneller te kloppen bij het zien van een windmolen. Wat dat betreft voelen we ons op Öland gelijk helemaal thuis. Op het nagenoeg vlakke eiland waren de windmolens in vroeger tijden belangrijk en effectief. In de 19e eeuw sierden meer dan 2.000 windmolens het landschap. Nu staan er nog zo’n 350, verspreid over het eiland. Geen enkele is meer in functie. Toch zijn ze nog steeds beeldbepalend voor Öland.
Sommige molens staan in hun eentje in het landschap. Zo ontdekten we bij toeval dat er een vlak naast ons huisje stond. Op diverse plekken tref je drie molens op een rijtje aan. Bij het plaatsje Lerkaka vind je zelfs vijf prachtige windmolens achter elkaar.
Kustroute Kustvägen
Van de VVV kregen we de gouden tip om de kustroute naar het noorden te rijden, de Kustvägen, De weg slingert langs de zogenaamde steenkust door allerlei traditionele vissersplaatsjes. De route gaat eerst over een asfaltweg, maar later over een goed berijdbare gravelweg. Het geeft je alle tijd om rustig om je heen te kijken, want hard rijden kan niet. En er is weinig ander verkeer op de route.
Langs de route liggen oude steengroeven. Ze zijn niet meer in gebruik, maar waren vroeger erg belangrijk voor Öland. Bij goed weer heb je een fraai uitzicht op de Straat van Kalmar, de zee-engte die Öland van het vasteland scheidt. Helaas treffen wij het niet vandaag: er komt een mist van zee opzetten. Dat belemmert ons uitzicht, maar levert ook weer mystieke plaatjes op. Zo doemt er een karakteristieke molen op uit de nevel, een fraai beeld.
Sandvik is een leuk voormalig vissersplaatsje. Vlakbij de haven staat een van de grootste windmolens ter wereld. De kleine vissershutten van Jordhamn met de enige schuurmolen van Zweden (bedoeld om kalkplaten schoon te maken). Alvedsjö Bodar heeft ook diverse leuke houten vissershutten met rieten daken. Het dorpje werd in de 20e eeuw de zomerresidentie voor veel kunstenaars en schrijvers.
Eketorps Borg
In het zuiden van Öland staat een ringvormig fort, Eketorps Borg. Het fort werd gebouwd in de ijzertijd en tot de middeleeuwen verbouwd en uitgebreid. Eeuwen heeft het fort goed verborgen onder de grond gelegen. In de jaren ‘70 van vorige eeuw heeft men het opgegraven en herbouwd. Nu is het een groot openluchtmuseum. Leuk om te bezoeken, wel heb je het in een uurtje gezien.
Stranden
Als je wilt genieten van een strandwandeling, dan zijn de stranden ten noorden van de plaats Boda ideaal. Kilometerslang loop je over fijne zandstranden. Bij onze strandwandeling waren er nauwelijks andere wandelaars of badgasten. Tijdens het Zweedse hoogseizoen, dat begint eind juni, zal het er ongetwijfeld drukker zijn. Want deze stranden zijn bij veel vakantiegangers erg populair.
Wandelen op Öland
Op Öland kun je diverse mooie wandelroutes maken. Van een korte wandeling van enkele kilometers tot een meerdaagse tocht, alles is mogelijk. Het meest bijzondere wandelgebied is het gebied Stora Alvaret, een bijzonder plateau in het zuiden van het eiland. Je waant je daar in een Afrikaans steppelandschap. Je ziet er geen bomen, maar kale kalksteenterrassen (het Zweedse woord “alvar” betekent kalksteen). Dit is het grootste alvar gebied van Europa. Het staat door de unieke fauna en landschappelijke waarde op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Wij maken in dit gebied een korte wandeling, die we hebben gevonden in de handzame en informatieve wandelgids Wandelen in Småland. De ruwe ondergrond is onbewerkbaar en onvruchtbaar. Alleen lage begroeiing kan er overleven. Jeneverbesstruiken, zeldzame orchideeën en het Ölands zonneroosje zorgen voor een bijzondere begroeiing. Onze korte rondwandeling geeft ons een uitstekende indruk van een bijzonder steppelandschap. Na dit rondje van iets minder dan zeven kilometer knopen we er nog een kort tochtje aan vast. Deze brengt ons naar twee rechtop staande stenen, ver verwijderd van elkaar. In het desolate landschap vormen ze een mystiek verticaal baken. Deze Tingstad zijn waarschijnlijk plekken waar familiehoofden zich lang geleden ontmoetten. Daarna lopen we dezelfde route weer terug naar de parkeerplaats.
Op de website van de VVV van Oland staan nog veel meer wandelingen op Öland.
Fietsen op Öland
Öland is een nagenoeg vlak eiland. Dat maakt het een fantastische bestemming om fietsend te verkennen. Een idee voor een fietsvakantie is het fietsen van de Ölandsleden. Deze fietstocht gaat over het hele eiland. Alle bezienswaardigheden die wij hebben beschreven, liggen op de route. Daarnaast ontdek je nog veel meer mooie dorpen en landschappen.
De Ölandsleden is in totaal zo’n 370 kilometer lang. De route loopt vooral over asfaltwegen en een enkele gravelweg. De gele bordjes wijzen je de weg. Op de grote kaart van Öland (verkrijgbaar bij de VVV’s en accommodatieverschaffers), staat de route in blauw aangegeven.
Natuurlijk kun je ook een deel fietsen of je eigen route uitstippelen op de kaart. Fietsen op de weg is geen probleem. De weinige automobilisten houden goed rekening met fietsers. De website van de VVV vermeldt diverse leuke fietsroutes op Öland.
Een kleine teleurstelling tot slot
Op onze voorlaatste dag op Öland meldt de verhuurster dat we morgenochtend via een andere route terug moeten rijden. Die dag vindt de Iron Man plaats. De wielrenners passeren onze weg, dus onze auto moet ergens anders staan om te kunnen vertrekken. En passant meldt ze erbij dat Kalmar, waar de start en finish is, hermetisch is afgesloten. Daar gaat ons bezoek aan de oude stad en het kasteel. Waren we toch maar de dag van aankomst naar Kalmar gegaan! Een kleine domper, maar de dagen op Öland waren fantastisch!
Veelgestelde vragen over het eiland Öland
Het eiland Öland ligt in Zuidoost-Zweden, in de regio Småland. Het ligt een kilometer of zes vanaf het vasteland in de Oostzee. De dichtstbijzijnde plaats op het vasteland is Kalmar.
Vanaf Kalmar brengt een brede vierbaansbrug, de Ölandsbrug je snel op het eiland. De brug is tolvrij. Vanaf Malmö is het 300 kilometer rijden als je rechtstreeks gaat. Wanneer je net als wij de zuidelijke kustroute neemt, is de route een stuk langer, maar wel erg interessant en vol bezienswaardigheden.
Vanaf Stockholm is het ruim 5 uur naar Öland. Kom je vanuit Gothenburg, dan moet je rekenen op een rit van ongeveer 4,5 uur.
Öland is ideaal om te verkennen met je eigen auto of camper. Wanneer je naar Zweden reist, kun je gemakkelijk de ferry van Scandlines nemen. Deze vertrekt vanuit Puttgarden in Noord-Duitsland. Je komt aan in Rodby, Denemarken. Vanaf daar rijd je via Kopenhagen en de Öresundbrug simpel naar Malmö in Zweden.
Met een totale lengte van 137 kilometer van noord tot zuid, en een maximale breedte van 16 kilometer, is Öland het op een na grootste eiland van Zweden. Op het eiland wonen zo’n 26.000 inwoners. In de zomermaanden verblijven meer mensen op het eiland. Want het is een populaire vakantiebestemming. Het grootste eiland van Zweden is Gotland. Dit ligt ten noordoosten van Öland, eveneens in de Oostzee.
Er zijn veel interessante cultuurhistorische plekken op Öland. Zoals het Borgholm Slott, het koninklijke zomerpaleis Solliden, de vele windmolens, Eketops Borg, de twee markante vuurtorens op de noord- en zuidpunt van het eiland en de oude vissersdorpen langs de westkust.
Er zijn veel verschillende wandelingen mogelijk in Öland. Vooral in het zuidelijk deel van het eiland vind je prachtige wandelingen in een landschap dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Op de website Naturkartan vind je veel wandelingen op Zuid-Öland.
Vooral in Borgholm vind je veel uitstekende restaurants. Dit zijn de vijf best beoordeelde in de hoofdstad van het eiland:
In het zuidelijke deel van het eiland heb je veel keuze uit goede restaurants in het gebied rond Morbylanga. Dit zijn de beste vijf:
- Robertos Restaurang & Pizzeria
- Seasalt Kitchen
- Eco by StrandNära
- Stenhusa Krog - Broderna Hallden
- Galleri Bla Porten
Dit is het overzicht van alle restaurants op Öland.
Wij verbleven in een vrijstaand huisje in Risinge, iets ten zuiden van de plaats Mörbylånga. Een prima onderkomen met een zitgedeelte, een keuken, badkamer en een mooie tuin waar we genoten van prachtige zonsondergangen. Voor het slaapgedeelte moesten we via een steile trap naar boven. Omdat het onder de nok lag, konden we alleen in het midden rechtop staan. Die trap, een toilet beneden en weinig bewegingsruimte boven waren wel wat nadelen. Maar al met al was het een prima onderkomen voor ons.
Andere accommodatie op Öland:
Dit is een overzicht van alle accommodatie op Öland.
