Niets maakt ons zo vrolijk als een uitgestrekt paars gekleurd heidegebied. Zodra de heide in bloei staat, trekt het ons onweerstaanbaar naar buiten. Elk jaar gaan we weer op zoek naar dat ene nieuwe pareltje onder de heidewandelingen in Nederland. En toen we eens in het voorjaar een prachtige tocht naar Posbank maakten, wisten we het zeker: dit gebied moeten we zeker in augustus nog eens bezoeken! Vandaag lossen we de belofte die we onszelf deden in. Op het programma staat de Trage Tocht Posbank.
We gaan ervaren of dit de mooiste heidewandeling van Nederland is. Wij denken van wel. De Posbank heeft namelijk het grootste aaneengesloten heidegebied van Gelderland. De wandeling loopt door glooiende landschappen, uitgestrekte heidegebieden en fraaie bossen. We gaan op pad om de bloeiende heide van Nationaal Park Veluwezoom te bewonderen.
Vroege start van Trage Tocht Posbank
Ruim voor half acht parkeren we de auto bij het bezoekerscentrum Veluwezoom. De zomerzon warmt ons direct op als we uitstappen, het belooft een zonovergoten dag te worden. We zijn overigens niet voor niets zo vroeg op een doordeweekse dag. Dit gebied is bijzonder populair bij wandelaars en fietsers. In de weekenden is het erg druk. Soms zo druk, dat wegen en parkeerplaatsen worden afgesloten. En vanwege de bloeiende heide is de belangstelling deze dagen nog groter dan normaal.
Daar hebben wij op dit moment geen last van. Er zijn bijna alleen maar lege parkeerplekken bij het bezoekerscentrum Veluwezoom. Een vroege wandelaar laat zijn viervoeter uit, een hardloopster komt net terug van haar ochtendronde. Verder is het stil en verlaten.
We bevinden ons hier in Nationaal Park Veluwezoom. Dit is het eerste Nationaal Park van ons land, opgericht in 1930. Het uitgestrekte gebied is een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in Nederland. Dit park herbergt een ongelooflijke diversiteit aan landschappen: van dichte bossen en weidse heidevelden tot stuifzanden en historische landgoederen.
Vandaag concentreren we ons op het Herikhuizerveld, dat bij de meeste mensen beter bekendstaat als de Posbank. Waarom heeft dit gebied zo’n magische aantrekkingskracht? Dat komt vooral door het sterk heuvelachtige karakter, de grote heidevelden en de vele prachtige bossen. Hier wachten steeds weer verrassende uitzichten en panorama’s op ons.
Door het bos
Het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten is bij ons vertrek nog gesloten. Als we klaar zijn met de wandeling, willen we er zeker naartoe. Het centrum biedt een schat aan informatie over de geschiedenis, het beheer en de flora en fauna van dit Nationaal Park. Ook hebben ze veel tips over de mooiste wandel- en fietsroutes in de Veluwezoom
Nu genieten we nog even van de rust. We starten onze tocht over smalle paadjes die ons dieper de natuur intrekken. Daarna volgen brede, zanderige paden en fraaie bomenlanen. Soms lopen we door diep uitgesleten holle wegen.
Na een tijdje verruilen we de heide voor het bos. Door de bomen houden we goed zicht op de heide. Als we vervolgens echt langs de bosrand lopen, hebben we een nog mooiere kijk op de heidevelden rechts van ons. Even later bereiken we een zandverstuiving. Op het bordje lezen we dat we zijn aanbeland op het Rozendaalse Zand, de grootste zandverstuiving in het park. Als we het laatste”woestijnzand” uit onze schoenen halen, duiken we dieper het bos in. Het pad gaat weer langzaam omhoog: we beklimmen de Tafelberg. Op de top zijn we ongeveer op het noordelijkste deel van de route. Onder ons liggen de uitgestrekte heidevelden. Dit landschap gaat nooit vervelen, wat is het mooi!
Mysterieus Herikhuizen
Al snel komen we langs de ruïne Herikhuizen. Deze oude boerderij uit 1365 heeft een fascinerende transformatie ondergaan. Toen het pachtcontract in 1991 afliep, besloot Natuurmonumenten de boerderij doelbewust te laten vervallen tot een ruïne. Het dak en de varkensstallen werden verwijderd. Nu is het een observatiepost voor wild. In de buurt van de ruïne vertoeven vossen, reeën, edelherten en wilde zwijnen graag.
Binnenin de ruïne vinden vleermuizen en kerkuilen een veilig onderkomen. Het rijke dierenleven van de Veluwezoom laat zich niet altijd even gemakkelijk zien. Maar wie goed oplet, ontdekt overal sporen: een pluk haar aan een tak, een veer, omgewroete bermen, pootafdrukken of uilenbraakballen. In de vroege ochtend of tegen de avondschemering is de kans het grootst om oog in oog te staan met een wild zwijn, ree of edelhert.
Bij de uitkijkpost spotten wij ook over de landerijen. Hier zijn we niet de enigen. Er staan diverse mensen met hun camera en verrekijker in de aanslag. Zij hebben al wat reeën gezien. Maar hoe wij ook turen, op dit moment verschuilt het wild zich voor ons.
Wildgraaf
Verderop doemt een wildgraaf op. Vroeger waren er veel van deze verdedigingslinies in bosrijke gebieden. Ze dienden om wild binnen specifieke perken te houden, of juist buiten te sluiten. Een wildgraaf bestond uit een diepe gracht met aan één zijde een hoge aarden wal. Het doel was om herten, wilde zwijnen en ander groot wild te beletten landbouwgrond of dorpen te betreden. Ook werd een wildgraaf gebruikt om jachtwild te concentreren in een afgebakend jachtgebied. Verderop passeren we oude boswallen, restanten van vroegere landschapsindelingen.delgebied nog geen probleem.
Golvende heidevelden bij de Trage Tocht Posbank
Dan is het eindelijk zover: we betreden het Herikhuizerveld, genoemd naar de nabijgelegen ruïne. Voor velen staat dit gebied synoniem voor de Posbank. De paadjes over deze heuvelachtige heidevelden zijn spannend, de uitzichten wisselen steeds weer af. De route blijft constant stijgen en dalen. Op de topografische kaart vinden we prachtige namen zoals Kraaijenberg, Koepelberg, Tafelberg, Potjesberg en Schietberg. We beklimmen als eerste de Kraaijenberg. Daarna genieten we van de weidse panorama’s.
Bij dit eerste uitkijkpunt zijn we niet alleen. Twee natuurfotografen vangen met hun camera’s het prachtige panorama. Ze vertellen dat ze hier regelmatig foto’s maken, het hele jaar door. Ook voor hen is dit een van de mooiste periodes, met de bloeiende heide.
Hierna maken we een lange afdaling over een bochtig pad. Het golvende reliëf van het landschap danken we aan de voorlaatste ijstijd. Toen baanden gletsjers uit Scandinavië zich een weg naar het zuiden en stuwden het landschap op. De langgerekte heuvels die we nu bewonderen, zijn stuwwallen. Na het terugtrekken van het ijs kregen wind en water vrij spel, waardoor dalen werden ingesleten en toppen afgerond. Als we beneden zijn aangekomen, bestaat de optie om de wandelroute flink in te korten. Maar geen haar op ons hoofd die daaraan denkt. We willen de extra slinger over de heide zeker niet overslaan!
Tussen de ijslandse pony’s
Op de heidevelden grazen niet alleen Veluwse heideschapen, maar ook ijslandse pony’s. Zij spelen een cruciale rol in het beheer van het gebied. Door hun graasgedrag voorkomen ze dat de heide dichtgroeit met bomen en struiken. Met een beetje geluk komen we de kudde Veluwse heideschapen, zo’n honderd exemplaren, onderweg tegen.
De schapen zijn nog niet in beeld. Wel merken we de pony’s op. Een grote groep in allerlei kleuren graast vredig op de heidevelden. Het is een prachtig gezicht. Op diverse plekken staan wandelaars stil om het beeld met camera vast te leggen. Het wordt een stukje later nog mooier. Als we over een slingerend pad lopen, trekt de kudde langs ons. Ze gaan op zoek naar een nieuwe graasplek. Pal langs ons slenteren ze langzaam voorbij.
Via een kleine passage door het bos en een voetgangersbrug komen we bij een klaphek. Nu lopen we weer op de heide. Vanaf hier is het opnieuw klimmen geblazen. Het wandelpad loopt langzaam omhoog en eindigt bij een trap. Boven gekomen zijn we op de Posbank beland.
De iconische Posbank
In de verte zagen we hem al liggen: de Posbank. Hoewel de Posbank met 90 meter iets lager is dan de minder bekende Zijpenberg (106 meter), biedt juist dit punt een adembenemend panorama. Bij helder weer reikt het uitzicht zelfs tot in Duitsland. Al bijna honderd jaar is dit een geliefde toeristische plek. De Posbank is genoemd naar de stenen bank op de top. Hij werd er in 1918 geplaatst ter ere van de heer Pos. Deze was destijds voorzitter van de ANWB. Op dit kruispunt van wandelpaden en ruiterroutes heerst een gezellige drukte. Iedereen maakt er een stop, want het uitzicht over de heide en de bossen is prachtig. Bij Paviljoen de Posbank nemen we plaats op het terras. Een kopje koffie hebben we nu wel verdiend.
Op dit punt bestaat ook de mogelijkheid om de route in te korten. Want op het kaartje zien we dat we later bij de wandeling nog eens bij Paviljoen de Posbank komen. Wederom besluiten we door te lopen en de volledige wandelroute te maken. Het is eenvoudigweg te mooi hier. Via slingerende paden over de uitgestrekte heide vervolgen we onze weg. Dan weer een stukje omhoog, even later weer omlaag. Dit patroon herhaalt zich diverse keren.
Na een tijdje verruilen we de heide voor het bos. Door de bomen houden we goed zicht op de heide. Als we vervolgens echt langs de bosrand lopen, hebben we een nog mooiere kijk op de heidevelden rechts van ons. Even later bereiken we een zandverstuiving. Op het bordje lezen we dat we zijn aanbeland op het Rozendaalse Zand, de grootste zandverstuiving in het park. Als we het laatste”woestijnzand” uit onze schoenen halen, duiken we dieper het bos in. Het pad gaat weer langzaam omhoog: we beklimmen de Tafelberg. Op de top zijn we ongeveer op het noordelijkste deel van de route. Onder ons liggen de uitgestrekte heidevelden. Dit landschap gaat nooit vervelen, wat is het mooi!
Koningin op de fiets
We krijgen niet genoeg van het uitzicht. Toch moeten we door. Op de grens van bos en heide vervolgen we onze wandeling. We passeren wederom het Paviljoen de Posbank. Op het terras is het nu nog wat drukker dan bij onze eerste passage. Wij lopen verder en komen langs het beeld van Beatrix op de fiets. Het is bijzonder omdat standbeelden van Oranjes vaak een statig karakter hebben. Dit beeld niet, het toont onze toenmalige vorstin op een manier die bij Nederland past: op de fiets. Onze toenmalige vorstin staat prominent naast het fietspad. Diverse fietsers stoppen er en maken een selfie. Wie kan zeggen dat ze samen met Beatrix op de fiets zaten? Het beeld haalde in 2011 het nieuws, omdat het gestolen was. Later bleek dat het om een oudejaarsstunt ging.
Het Asselt en De Kaap
Onze route neemt voor even afscheid van de heide. We maken een mooie slinger door een oud bosgebied, Het Asselt. Dit bos is ooit aangeplant als productiebos. Sinds een aantal jaren laat Natuurmonumenten de natuur hier zo veel mogelijk haar gang gaan. Het resultaat is een bos dat steeds meer op een oerbos lijkt, met manshoge varens en veel dode bomen. Deze dode bomen bieden een thuis aan holenbroeders zoals de gekraagde roodstaart, de zwarte specht en de bonte specht. De bossen op de Veluwezoom zijn zeer vogelrijk. Met een beetje geluk spotten we naast raven ook diverse roofvogels hoog in de boomtoppen. We horen genoeg vogelgeluiden, maar zien geen enkel bijzonder exemplaar.
Na de tocht door het bos komen we bij een steile trap. We beklimmen deze en als we boven zijn, draaien we ons om. Nog een keer hebben we een fraai uitzicht op de heidevelden onder ons. We zijn bij het vroegere theehuis Koepel de Kaap. Helaas is het al een tijd gesloten en wacht het op een nieuwe bestemming.
Het laatste stuk gaat weer over de uitgestrekte heidevelden. Dit gebied heeft de naam “Hangmat”. Waarom? Geen idee. Alhoewel het ons na al die kilometers klimmen en dalen heerlijk lijkt om nu in een hangmat even te soezen, zachtjes deinend tussen de bomen. Daarna lopen we terug naar het beginpunt van de Trage Tocht Posbank. Bij dat laatste stukje zien we in de verte de schapen ook nog grazen. Op de parkeerplaats zoeken automobilisten verwoed naar een plekje. Die zijn er nu niet meer. Het parkeerterrein is helemaal vol.
Is de Trage Tocht Posbank de mooiste heidewandeling?
Wat ons betreft is dit een prachtige wandeling. Zeker de allermooiste heidewandeling van Gelderland. En misschien ook wel de mooiste heidewandeling van ons land. Maar er zijn elders in Nederland ook diverse mooie heidewandelingen. Denk bijvoorbeeld aan het Dwingelderveld, de Sallandse Heuvelrug, de Utrechtse Heuvelrug, de Strabrechtse heide of de Brunssummerheide. Allemaal mooi. Toch is de Trage Tocht Posbank voor ons de mooiste heidewandeling die we in jaren maakten. Zeker op een vroeg tijdstip op een doordeweekse dag. Dan is de drukte in dit populaire wandelgebied nog geen probleem.
Praktische vragen over de Trage Tocht Posbank
Deze wandeling is 16 kilometer lang. Op diverse punten kun je de route flink inkorten. Maar deze wandeling is zo mooi, dat je hem ongetwijfeld helemaal wilt maken.
Op de website van Wandelzoekpagina vind je een uitstekende routebeschrijving met routekaartje. Deze kun je tegen betaling downloaden. Wanneer je een abonnement hebt op Wandelzoekpagina, kun je de routebeschrijving direct downloaden. Ook is er een gps-track beschikbaar. Op het routekaartje zie je gemakkelijk hoe je eventueel de 16 kilometer lange tocht op twee plaatsen kunt verkorten.
Het startpunt van de Trage Tocht Posbank bevindt zich bij het treinstation Rheden. Kom je met de auto, dan kun je ook gratis parkeren op de parkeerplaats bij het bezoekerscentrum Veluwezoom aan de Heuvenseweg in Rheden. Houd er wel rekening mee dat deze parkeerplaats populair is. In het weekend en tijdens de bloeiende heide is er al snel geen parkeerplek meer te vinden.
Zeker, dat is zelfs ontzettend handig. De Trage Tocht Posbank start namelijk vanaf het treinstation Rheden.
Bij het bezoekerscentrum Veluwezoom van Natuurmonumenten kun je wat drinken. Je vindt dit centrum vlakbij het officiële startpunt en het einde van de Trage Tocht Posbank.
Halverwege de route ligt Paviljoen De Posbank. Een populaire plek voor een kop koffie of een lunch. Op mooie dagen heb je vanaf het terras een fraai uitzicht op de omgeving.
Dit is wat ons betreft de mooiste heidewandeling die je in Gelderland kunt maken. Door de uitgestrekte heidegebieden, de glooiende landschappen en de afwisseling met fraaie bossen, is dit een zeer gevarieerde heidewandeling. Deze Trage Tocht Posbank is zeker een van de mooiste heidewandelingen van Nederland.
Deze wandeling is een pittige tocht. De lengte van 16 kilometer, de vele klimmetjes en de vaak mulle zandpaden zorgen daarvoor. Mocht je de route willen inkorten, dan is dat zeker mogelijk. Op het routekaartje van de Trage Tocht Posbank zie je die mogelijkheden goed aangegeven.
Door gunstige weersomstandigheden bloeit de heide in 2025 vroeger dan normaal. De eerst voorzichtige tekenen van bloeiende heide zijn al half juli zichtbaar op de zuidhellingen in Drenthe en op de Veluwe. De intense bloei start begin augustus. De piek van de bloei wordt bereikt tussen 10 en 25 augustus, dan zijn de kleuren op hun mooist. De bloeiende heide blijft zichtbaar tot half september. Voor de beste ervaring bezoek je de heidegebieden van begin tot eind augustus.
Er zijn veel fraaie wandelingen langs heidegebieden. In deze gebieden zijn diverse wandelroutes die allemaal prachtig zijn: Balloërveld, Dwingelderveld, Sallandse Heuvelrug, Veluwe, Veluwezoom, Utrechtse Heuvelrug, Kampina, Strabrechtse heide, Loonse en Drunense duinen, Maasduinen en Brunssummerheide. Op onze overzichtspagina van heidegebieden in Nederland vind je er vast wel een.
