De Via Algarviana is een indrukwekkende route van 300 kilometer door het prachtige binnenland van de Algarve. Op uitnodiging van het Algarve Tourism Bureau mochten we kennismaken met deze beroemde langeafstandswandelroute. We startten in Alcoutim, het officiële beginpunt van de Via Algarviana. Hier liepen we een deel van de eerste etappe door het landelijke Portugese binnenland. Een dag later leerden we met een schitterende rondwandeling bij Furnazinhas een andere kant van de Via Algarviana kennen. Door zowel een stuk van de hoofdroute als een zijpad te lopen, kregen we een perfect beeld. De afwisselende landschappen, historische plekken en adembenemende natuur lieten ons vol verwondering achter!
Etappe 1 van de Via Algarviana
In de foyer van ons hotel in Alcoutim wachten onze twee gidsen ons op. Wat een luxe! Om het verwarrend te maken hebben ze precies dezelfde voornamen: Ana Isabel van het Algarve Tourisme Board en Ana Isabel van Almargem verwelkomen ons hartelijk. Almargem is de organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer van de Via Algarviana. We hebben een drukke dag voor de boeg, dus gaan we direct op pad.
Langs de Guadiana
De lucht is strakblauw en het is ongeveer 29 graden. We lopen langs de fraaie Guadiana, de rivier die de meanderende grens vormt met Spanje. In het water liggen verschillende zeiljachten aan boeien aangemeerd. Ze zijn maar liefst 78 kilometer stroomopwaarts vanaf de zee naar deze plek gevaren. Hier kunnen ze gratis liggen, ver weg van de drukte aan de kust.
“De Guadiana is de levensader van deze regio”, vertelt Ana van Almargem. “Al eeuwenlang verbindt deze rivier het binnenland met de Atlantische Oceaan.”
Het landschap oogt verrassend groen, ondanks dat het relatief kort na de droge zomer is. Dit komt volgens Ana door de slimme aanplant van bepaalde vegetatie in het gebied. “De naaldbomen en het uitheemse riet houden het gebied groener dan je zou verwachten”, legt ze uit.
Unieke geologische kenmerken
Het pad slingert met grote lussen omhoog, weg van de rivier. Toch hebben we regelmatig een prachtig uitzichtpunt op de Guadiana. Het landschap ontvouwt zich als een geologisch sprookjesboek voor onze ogen.
“Hier vind je leisteen en grauwacke, twee steensoorten die typisch zijn voor deze regio”, vertelt Ana. “Deze stenen werden vroeger gebruikt voor de bouw van huizen en muren.” De rotsachtige ondergrond vertelt een verhaal van miljoenen jaren aan geologische geschiedenis. Sommige stenen glinsteren in het felle zonlicht, als kleine schatten langs het pad.
De ziel van de Via Algarviana
Terwijl we verder wandelen, vertelt Ana van Almargem ons meer over de geschiedenis van de route. De Via Algarviana is ontstaan uit een gezamenlijk initiatief van natuurliefhebbers en lokale gemeenschappen. “We wilden de schoonheid van het binnenland van de Algarve delen met de wereld”, zegt ze.
Het onderhoud van het pad is een voortdurende uitdaging voor de vrijwilligers van Almargem. Zij plaatsen de markeringen, houden het pad vrij en werken samen met lokale gemeenten. “De route wordt steeds populairder, vooral bij wandelaars die authenticiteit zoeken”, licht Ana toe.
We zijn nieuwsgierig naar de ervaringen van andere wandelaars en vragen ernaar. “Veel mensen vertellen ons dat het wandelen hier therapeutisch werkt”, glimlacht Ana. “De stilte en het gevoel alleen op de wereld te zijn, brengt hen tot rust.”
Niet iedereen waardeert die extreme rust even veel, geeft ze eerlijk toe. “Sommigen vinden het bijna té stil, maar de dorpjes en stadjes op de route brengen het wel in balans.”
Aankomst in Afonso Vicente
De wandeling brengt ons uiteindelijk naar het kleine dorpje Afonso Vicente. Net voor het dorp passeren we de Menires de Lavajo, een groep prehistorische staande stenen. Deze menhirs roepen vragen op over wie ze hier heeft neergezet en met welk doel. Al mijmerend proberen we ons een beeld te vormen van de mensen en rituelen uit die tijd.
Eenmaal in het dorp “treffen” we het: ondanks het bijzonder lage inwonersaantal voeren maar liefst twee politieke partijen hier campagne. Het is de laatste dag voor de Portugese verkiezingen, dus overal hangen vlaggen en posters.
Het gaat er gelukkig gemoedelijk aan toe. De politici vliegen elkaar zeker niet in de haren. De kunstmatig gecomponeerde muziek voor de campagnes kunnen ons echter niet bekoren. We besluiten daarom snel de bebouwde kom te verlaten.
Een vorstelijke picknick
Na amper 300 meter komen we bij een plekje aan de zandweg waar een verrassing op ons wacht. Onder de beschutting van schaduwrijke bosschage heeft Rui Romba van Quimeras Sortidas een picknick voor ons geregeld. Hier lunchen we vorstelijk met allemaal biologische, super lekkere etenswaren uit de plaatselijke omgeving.
We genieten van vijgen, kazen, hammen, fruit en heerlijk vers brood. “Jullie moeten zeker de migas proeven”, zegt Ana enthousiast. “Dit is een traditioneel gerecht uit de Algarve gemaakt van oud brood aangelengd met water, knoflook en olijfolie.”
De migas is inderdaad heerlijk, net als de combinatie van tomaat met roerei. De smaken zijn intens en authentiek, een perfecte weerspiegeling van de lokale keuken. “Deze gerechten vertellen het verhaal van de streek”, vertelt Ana. “Ze laten zien hoe mensen hier generaties lang met eenvoudige ingrediënten heerlijke maaltijden maken.”
Terug naar Alcoutim
Na onze buik te hebben volgegeten, lopen we terug naar het dorp. Daar is de auto van een van de Ana’s om ons terug te brengen naar Alcoutim. Onderweg kijken we nog eens goed om ons heen om alle indrukken in ons op te nemen.
Wat een fantastische wandeling was dit met een culinair slot! We hebben niet alleen de prachtige natuur en het unieke landschap ontdekt, maar ook de gastvrijheid van de lokale bevolking ervaren. De eerste kennismaking met de Via Algarviana smaakt letterlijk en figuurlijk naar meer!
Rondwandeling PR9 CTM aan de Via Algarviana
Het is opnieuw een stralende, warme dag. Stipt om 9.00 uur staat onze gids Joana ons op te wachten. Met de auto rijden we naar het kleine dorpje Furnazinhas. Dit is het eindpunt van etappe 2 en het startpunt van etappe 3 van de Via Algarviana. Maar ook het start- en eindpunt van onze wandeling van vandaag.
Al tijdens de rit genieten we van het fraaie, glooiende landschap om ons heen. We hebben ook tijd voor een persoonlijke kennismaking. Joana is geboren en getogen in Lissabon en heeft zelfs een paar jaar in Amsterdam gewoond. Toch verloor ze haar hart aan de Algarve. Haar passie voor deze streek werkt aanstekelijk en maakt ons erg enthousiast voor wat ons straks te wachten staat.
Furnazinhas, startpunt van onze rondwandeling
Furnazinhas is een piepklein dorpje met hagelwitte huizen en smalle, pittoreske straatjes. Het dorp ademt rust en authenticiteit uit, typisch voor deze regio. Onderweg naar het startpunt spreken we een oudere vrouw die ons hartelijk begroet. Even later sluit haar zoon aan, een architect uit Faro. Hij vertelt in opvallend goed Engels dat hij nog mee heeft geholpen met de facelift van het dorp. Zo heeft hij de openbare ruimtes van het dorp opgeknapt, vooral de stoepen in de voetgangersstraatjes en enkele gevels van huizen.
Daarnaast werkte hij samen met jagers en bewoners aan een educatief bezoekerscentrum over de streek. Daar hangen foto’s van wilde dieren zoals wilde zwijnen, hazen en patrijzen. Het centrum is ook een ontmoetingsplek en wordt gebruikt voor dorpsfeesten. Zijn moeder is bijzonder trots op een bankje dat ze samen bouwden. Daar komen de dorpsbewoners aan het einde van de dag samen om te praten over het leven. Of soms gewoon over niets.
De architect is overduidelijk de jongste persoon in het dorp, een trend die helaas in veel Zuid-Europese landen zichtbaar is: jongeren verhuizen naar de (grote) steden op zoek naar werk. De dorpen op het platteland vergrijzen daardoor sterk. Dit was ook een van de redenen om de langeafstandswandelroute destijds te ontwikkelen: zorgen voor wat aanloop op het platteland zodat de authentieke dorpscultuur niet verloren gaat.
De route en bijzondere fauna
In het dorp zien we grote informatieborden met uitgebreide uitleg over etappe 3 van de Via Algarviana en over onze rondwandeling. We volgen nu de rood-gele markeringen, in tegenstelling tot de rood-witte van de GR-13 die we gisteren liepen.
We starten over een verdord graspad met aan weerszijden stenen omheiningen. Terwijl Ana tijdens onze vorige wandeling de specialist was in stenen en flora, blinkt Joana uit in haar kennis over fauna. Vooral vogels hebben haar aandacht.
“Deze rondwandeling is de habitat van meer dan 200 vogelsoorten”, vertelt Joana. Ze herkent zelfs aan het geluid welke bijzondere vogels ons begeleiden. Het landschap is droger en ruiger dan gisteren, maar zeker niet minder fraai.
Wat ons vooral aanspreekt zijn de kronkelende wegen die het heuvelachtige terrein bedwingen. Deze “winding roads” geven de route een charmante, natuurlijke flow.
De verlaten mijn en het stuwmeer
We bereiken een redelijk begroeide afslag naar een oude kopermijn. Helaas is deze onlangs ingestort, vertelt Joana. Toch wagen we het erop om de mijn te verkennen. Het pad is echter zo overwoekerd dat we na honderd meter alweer moeten omkeren. Vooral met onze blote benen lijkt het geen goed idee om ons door de prikkelstruiken en cactussen te banen.
Even later doemt in de verte het langgerekte, slingerende stuwmeer op. Het water glinstert in de zon en vormt een prachtig contrast met het droge landschap. Onderweg wijst Joana ons op een struik vol zoemende bijen. Hun pootjes zitten vol met nectar. Niet ver van het pad zien we enkele bijenkorven staan, maar een imker is nergens te bekennen.
Bij het meer staan twee vissers op ruime afstand van elkaar. We raken met een van hen aan de praat. Hij vertelt dat hij al aardig wat gevangen heeft. Voor hem gaat het niet alleen om de sport, maar ook om het eten. Zoveel is duidelijk.
Het hoogste punt en terug naar Furnazinhas
Na het meer begint de geleidelijke klim naar het hoogste punt van de wandeling. We zijn zo verdiept in ons gesprek dat het klimmen nauwelijks opvalt. Voor we er erg in hebben bereiken we al het hoogste punt.
Op de top staat een markante betonnen paal met een zwarte en witte band. Dit is een trigonometrische driehoekpaal, een meetpunt dat vroeger werd gebruikt voor landmeten en navigatie. Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht over het landschap. Ook zien we in de verte Furnazinhas liggen.
We dalen langzaam af en passeren ommuurde veldjes waar het vee ’s nachts werd verzameld, ter bescherming tegen roofdieren. Kort daarna bereiken we weer de auto. Onze wandeling zit er helaas weer op. Met ruim 8,5 kilometer was het geen lange tocht, maar wel een erg mooie. Voor ons is deze rondwandeling er zeker eentje om in te lijsten.
Een eerste indruk die naar meer smaakt
Onze reis is inmiddels ten einde, maar we kijken met veel plezier terug op onze eerste kennismaking met de Via Algarviana. Wat ons vooral bijblijft, is de mooie balans tussen ongerepte natuur en levendige cultuur die deze route zo bijzonder maakt. De stilte en ruimte, afgewisseld met charmante dorpjes en verrassende landschappen, zorgden voor een wandelervaring die echt indruk maakt. We voelen ons al verbonden met deze plek en kunnen niet wachten om meer etappes te ontdekken en dieper in deze bijzondere langeafstandswandeling te duiken.
Praktische vragen over onze wandelervaring op de Via Algarviana
Etappe 1 van de Via Algarviana start in Alcoutim, waar diverse kleinschalige hotels, pensions en guesthouses te vinden zijn. Dit dorp is een populaire plek om te overnachten vóór de wandeling. Het eindpunt van etappe 1 ligt in de buurt van Balurcos, een landelijk gebied waar momenteel de enige accommodatie helaas gesloten is. Er zijn wel accommodaties een paar kilometer vóór het einde van deze etappe, zoals in Corte da Seda. Hierdoor kun je etappe 1 iets inkorten en die kilometers toevoegen aan de volgende dag, die dan korter wordt.
Een andere optie is om twee nachten te verblijven in Alcoutim (het startpunt van etappe 1) of in Furnazinhas (het eindpunt van etappe 2). In beide plaatsen is (voldoende) accommodatie beschikbaar. Het meest praktische is om twee nachten in een van deze dorpen te verblijven. Het hotel in Alcoutim (zoals Hotel D'Alcoutim waar wij met veel genoegen enkele nachten hebben doorgebracht) regelt indien nodig een taxidienst. Maar er zijn ook andere lokale accommodaties die je kunnen helpen om vooraf een taxi te reserveren. Daarnaast kun je gebruikmaken van de vervoerspartners van Almargem (de organisatie achter de Via Algarviana).
Furnazinhas, het start- en eindpunt van de PR9 CTM rondwandeling, is een klein dorpje met één overnachtingsmogelijkheid: Casa das Furnazinhas. Daarnaast heb je vlakbij de route het guesthouse Varandas do Vale Furnazinhas, dat comfortabele kamers en faciliteiten biedt. Voor een breder aanbod kun je terecht in de nabijgelegen plaatsen Castro Marim en Vila Real de Santo António, die op ongeveer 10-15 kilometer afstand liggen. Ook hier geldt dat het verstandig is om vervoer vooraf te regelen, omdat taxi’s en Uber in deze landelijke omgeving meestal niet beschikbaar zijn.
In Alcoutim, het startpunt van etappe 1, vind je volop horecagelegenheden waar je voor of na de wandeling kunt eten en drinken. In Afonso Vicente is geen horeca aanwezig, dus zorg dat je hier voldoende water en snacks bij je hebt. Het eindpunt van etappe 1 is Balurcos, een klein gehucht zonder horecagelegenheden.
Bij de PR9 CTM-circulaire route in Furnazinhas is er het pension Casa das Furnazinhas, maar deze biedt geen maaltijden aan. Het is daarom verstandig om zelf eten en drinken mee te nemen. Wel verzorgt het guesthouse Varandas do Vale Furnazinhas maaltijden.
Voor beide routes kun je ook een picknick laten verzorgen, bijvoorbeeld via Quimeras Sortidas, die verse en lokale producten levert.
Ja, het is zeker mogelijk om zowel etappe 1 van de Via Algarviana als de PR9 CTM rondwandeling met een gids te lopen. Dit kan ondermeer bij Loulé Rural, een gecertificeerde partner van de Via Algarviana. Wij hadden het genoegen om met Joana van Loulé Rural de rondwandeling te doen. We kunnen Joana van harte aanbevelen.
Etappe 1 is ongeveer 24 kilometer en duurt gemiddeld 6 tot 7 uur. De PR9 CTM is een rondwandeling van ongeveer 8,5 kilometer en duurt 2,5 tot 3 uur.
De PR9 CTM is geschikt voor beginnende wandelaars. Etappe 1 is langer en kan uitdagender zijn, maar is ook goed te doen met een goede conditie.
Het is verstandig om zelf voldoende water mee te nemen, omdat er onderweg beperkte mogelijkheden zijn om water bij te vullen.
Alcoutim is bereikbaar met de auto en er zijn parkeerplaatsen bij het startpunt. Furnazinhas is kleiner en het beste bereikbaar met de auto of via een georganiseerde tour.
Het Alcoutim Walking Festival, officieel bekend als "Caminheiros" of "Festival de Caminhadas de Alcoutim", is een jaarlijks wandelevenement dat plaatsvindt in de grensregio van Alcoutim (Portugal) en Sanlúcar de Guadiana (Spanje). De volgende editie is gepland voor 13-15 maart 2026.
Activiteiten:
- Diverse wandelroutes voor alle niveaus, variërend van 8-12,5 km
- Thematische wandelingen, zoals:
- Zonsondergangswandelingen
- Architectuurwandelingen
- Botanische wandelingen
- Historische routes
- Combinatie-activiteiten zoals kajaken en wandelen
- Workshops, waaronder broodbakken
- Boottochten op de Guadiana rivier
- Proeverijen van lokale producten
Culturele aspecten:
- Sterke betrokkenheid van de lokale gemeenschap
- Authenticiteit staat centraal
- Inzicht in lokale geschiedenis, cultuur en gastronomie
- Onderdeel van het bredere "Algarve Walking Season" initiatief
Praktische informatie:
- Veel activiteiten zijn gratis, voor sommige is registratie vereist
- Populaire wandelingen kunnen snel volgeboekt raken
- Georganiseerd door de gemeente Alcoutim in samenwerking met Sanlúcar de Guadiana
- Vindt gewoonlijk plaats aan het einde van de winter
Het festival biedt een authentieke Algarve-ervaring waar bezoekers kunnen genieten van de rust van het landschap, lokale gastronomie en de rijke cultuurhistorie van dit unieke grensgebied.
